Krzysztof Król: 15 października obchodzimy Dzień Dziecka Utraconego. Od kilku lat nie tylko więcej mówi się o osieroconych rodzicach, ale i więcej się dla nich robi, jednak do zrobienia jest chyba jeszcze wiele?

Barbara Łysiak: Strata upragnionego dziecka w wyniku poronienia lub śmierci tuż po narodzeniu może być traumatycznym przeżyciem dla rodziców. Najważniejszą ideą tego dnia jest zmiana postrzegania przez społeczeństwo problemów, z jakimi zmagają się rodzice po stracie, a także danie im możliwości wyrażenia tego, co czują. W naszym kraju wciąż nie ma społecznego przyzwolenia na przeżywanie przez nich żałoby, szczególnie po wczesnych poronieniach. Trudno się dziwić, kiedy różne dziwne poglądy wygłaszane są z najważniejszych miejsc w Polsce na temat tego, czy to już dziecko, czy tylko płód. Niestety, jest grupa matek, które doświadczając poronienia, nie otrzymują odpowiedniego wsparcia od najbliższych. To może mieć różne konsekwencje, także psychiczne. Próby pocieszania typu: „Nie przesadzaj, przestań płakać, będziesz miała następne” wcale nie pomagają – wręcz przeciwnie, bo nie dosyć, że kobieta cierpi z powodu straty, to jeszcze czuje się niezrozumiana. Jeśli nie ma pomocy i wsparcia w najbliższym środowisku, to warto skorzystać z pomocy psychologa albo pójść na grupę wsparcia.

Od kilku miesięcy przy zielonogórskiej parafii św. Józefa działa grupa wsparcia dla rodziców w żałobie. Co to takiego?

Jeszcze kilka lat temu panowało przekonanie: „małe dziecko mała strata”, a rodzice po poronieniu nie znajdywali zrozumienia i miejsca dla siebie. Na szczęście to się zmienia. Jedną z form pomocy jest grupa wsparcia dla wszystkich rodziców, którzy stracili dziecko w różnych sytuacjach – w wyniku poronienia, choroby czy wypadku. I każdy z nich odnajduje się w tej grupie, bo proces przeżywania żałoby jest wspólny dla wszystkich. Ostatnio ładnie określiła to jedna z mam przedwcześnie urodzonego, niespełna 30-tygodniowego chłopca. Powiedziała, że tym, co różni ją od kobiety, której dziecko zmarło w wieku lat nastu, jest fakt, że nie ma tylu wspomnień związanych z dzieckiem, ale przecież przeżywanie żałoby i problemy, jakie wokół tego się pojawiają, są podobne. Grupa wsparcia nie jest grupą psychoterapeutyczną, ale grupą samopomocową, tzn. że sami rodzice, dzieląc się własnym doświadczeniem żałoby, są wsparciem dla takich jak oni. Opowiadają o tym, jak przeżywają śmierć dziecka i jak radzą sobie z tym, co się stało. Doświadczenie straty pozostanie. Grupa wsparcia powstała, by dać rodzicom szansę przeżycia procesu żałoby w sposób pełny. To bardzo istotne, bo w wielu momentach żałoby można utknąć np. na etapie złości i buntu, wypierania albo w poczuciu winy. Wtedy istnieje niebezpieczeństwo, że ten proces się nie zamknie. Nie ma drogi na skróty. Jedyne, co można zrobić, to starać się żałobę przeżyć. A jej końcem jest jakiś rodzaj akceptacji, zgoda na wpisanie tego doświadczenia w swoją historię.

Ludzie wciąż jednak boją się poprosić o pomoc specjalistę czy pójść na grupę wsparcia…

Tak. Dla wielu osób to ostateczność, mówią: „Ja sobie poradzę”. Bez pomocy i zrozumienia najbliższych może to nie być łatwe. Wiele osób uważa, że jeśli nie będzie myśleć o tym, co się stało, rzuci się w wir pracy i znajdzie sobie zajęcie, to sobie poradzi. Tymczasem nieprzeżyta strata zostaje zepchnięta do podświadomości. Niektórzy mówią, że to „babranie się”, ale nie chodzi o rozdrapywanie ran, ale o to, by pozwolić sobie na świadomą pracę ze smutkiem, żalem, tym, co się pojawia w tej sytuacji. Psycholog pomaga nam kierunkować nasze przeżywanie żałoby i przygląda się, czy ten proces przebiega prawidłowo. Przejść dobrze proces żałoby pomaga też grupa wsparcia. Podam przykład: pomagałam indywidualnie pani, która była mocno skoncentrowana na sobie i swoim dramacie i utknęła w tym momencie. Dopiero kiedy przyszła na grupę, zyskała nową perspektywę. Spotkanie odblokowało coś w jej przeżywaniu. Zobaczyła, że nie jest jedyna z takim doświadczeniem, że są inni, którzy cierpią podobnie jak ona. To ją uwolniło i poszła dalej. Oczywiście przyjście do grupy wymaga odwagi, ale ludzie, którzy się odważyli, przekonują, że warto. Tutaj nie ma ocen i przymuszania do czegokolwiek. Jeśli ktoś chce, to opowiada o swoim doświadczeniu, jeśli nie, to siedzi i słucha. Powtórzę jeszcze raz: dobrze przeżyta żałoba po stracie dziecka nie jest rozdrapywaniem ran, ale możliwością życia z takim doświadczeniem i pójścia dalej.

Przyjdź po pomoc

Grupa wsparcia dla rodziców w żałobie spotyka się w ostatnią sobotę miesiąca w kawiarni „Pod Aniołami” (ul. Prosta 47). Spotkanie poprzedzone jest Mszą św. o godz. 17.00 w kaplicy hospicjum przy ul. Prostej 47. Szczegóły: www.sos.zgora.pl.