Narysuję wszystko to, co chcę

Nieprawidłowe trzymanie ołówka, kredki czy pióra może sprawić dziecku wiele problemów już w przedszkolu. Dlatego tak ważne jest dopilnowanie, aby przedszkolak, a potem uczeń prawidłowo trzymał przybory do pisania i rysowania.

rysunek monika juroszek-koc

Dziecko zaczyna interesować się rysowaniem czy malowaniem około 2–3 roku życia. Jest zaintrygowane kolorowym śladem na kartce i innych powierzchniach. Kredki, farby czy kreda to doskonały sposób rozwijania wielu zdolności, które potem zaowocują lepszą motoryką dłoni przy nauce pisania. Rozwojowo dzieci do 2. roku życia chwytają przyrządy do malowania czy rysowania całą dłonią (cylindrycznie, w garść) i jest to normalne. Z biegiem czasu chwyt ten u dziecka zmienia się. Przez łapanie kredek wszystkimi palcami, po stopniowe coraz bardziej precyzyjne trzymanie trzema palcami. Przed rozpoczęciem nauki w szkole dziecko powinno mieć ustaloną rękę wiodącą (lewą lub prawą). Zerówka i pierwsza klasa szkoły podstawowej to czas na wykształcenie prawidłowego, trójpalczastego chwytu przyrządów piśmienniczych (kredek, ołówka, pióra czy długopisu).

Pierwsze próby

Sprawność ruchową dłoni dzieci mogą ćwiczyć poprzez różnego rodzaju zabawy. Nawlekanie koralików, układanie kamyków, precyzyjne dopasowanie klocków, wycinanie czy lepienie z plasteliny – to tylko niektóre przykłady takich zabaw. Warto uczyć dzieci zapinania guzików, nap, zamków błyskawicznych czy sznurowania butów i poprawnego trzymania sztućców. Wszystkie te umiejętności z zakresu małej motoryki ułatwią potem naukę pisania. Nieprawidłowe trzymanie ołówka, pióra w zerówce czy w szkole podstawowej warto korygować. W przeciwnym wypadku może to powodować niepotrzebne problemy, które będą się nasilać w trakcie nauki. Zbyt duże lub małe napięcie mięśni dłoni może prowadzić do szybkiego zmęczenia i zniechęcenia dziecka, a w efekcie nawet do problemów ze stawami dłoni w przyszłości. Poza tym niekorygowany chwyt powoduje, że pismo jest nieczytelne i nieprecyzyjne.

Równie ważne jest ustalenie roli drugiej niewiodącej ręki. Ma ona za zadanie podtrzymywanie kartki czy zeszytu, w którym dziecko pisze. Współpraca obu rąk i odpowiednia koordynacja będzie też miała istotne znaczenie w przyjmowaniu odpowiedniej postawy dziecka. Wszystkie nieprawidłowe chwyty (patrz rysunek) powodują, że napięcie mięśniowe dłoni jest nieodpowiednie. Efektem tego może być zbyt duży lub za słaby nacisk pisaka na kartkę papieru i trudności z precyzyjnym odwzorowaniem szlaczków, liter i cyfr.

Pomocne w nauce

Prawidłowe trzymanie przyborów do pisania lub rysowania (patrz obrazek) polega na objęciu go trzema palcami. Kciukiem, palcem wskazującym (trzyma przyrząd od góry) i palcem środkowym. Narzędzie powinno się trzymać ok. 1,5–2 cm od czubka. Chwyt powinien być pewny, ale niezbyt mocny. Jeśli dziecko mimo ćwiczeń i wielu prób nadal nie potrafi prawidłowo złapać pióra czy ołówka, można posłużyć się różnego rodzaju pomocami.

Dostępnych jest mnóstwo rozwiązań przystosowanych do wieku dziecka i jego prawo- lub leworęczności. Np. różnego rodzaju nakładki, które wymuszają prawidłowe trzymanie. Są zrobione z gumowego tworzywa, elastyczne i odpowiednio wyprofilowane, dostępne w różnych rozmiarach i łatwe w dopasowaniu do wielkości dłoni. Duży wybór kredek też pozwala na stymulowanie i ćwiczenie prawidłowego ich trzymania. Najbardziej przystosowane do tego dla dzieci młodszych są te grube trójkątne. Ich kształt wymusza trójpalczasty chwyt u dziecka. Z czasem można je zamienić na nieco cieńsze, aż w końcu na zwykłe, okrągłe.

Na rynku dostępne też są pióra o różnych kształtach i udogodnieniach dla dzieci uczących się pisania. Oprócz przedziwnych kształtów ułatwiających prawidłowe trzymanie. Wiele piór i długopisów jest odpowiednio wyprofilowanych u nasadki. Często zauważyć można w nich wgłębienia, dzięki którym dziecko jest w stanie odpowiednio złapać pióro. Przy zakupie warto zwrócić uwagę, czy długopis lub pióro dedykowane jest lewo- czy praworęcznym dzieciom. Przy nauce pisania istotne jest także odpowiednie dopasowanie wielkości i wagi pióra czy długopisu. Czasem nieprawidłowe trzymanie pisaka może być spowodowane nieodpowiednio dobranym do wielkości rączki przyrządem.

Pisanie i rysowanie jest bardzo ważnym elementem rozwoju psychomotorycznego dziecka. Jeśli dziecko ma z tym problem, to najczęściej związane jest to z koordynacją i sprawnością ruchową rąk, zdolnościami manualnymi w wykonywaniu zwykłych, codziennych czynności.