Przesłanka eugeniczna a rozwój życia płodu

Na mocy przesłanki eugenicznej dającej prawną możliwość aborcji dzieci, u których wystąpiło podejrzenie o chorobę lub niepełnosprawność, zabijanych było ok. 96 proc. płodów poddawanych aborcji. W wypadku tej przesłanki, decyzję o przerwaniu ciąży można było podjąć do chwili osiągnięcia przez dziecko zdolności do samodzielnego życia poza organizmem kobiety. W Polsce kryterium to spełniają płody liczące 25-27 tygodni. Choć 22 października 2020 roku Trybunał Konstytucyjny orzekł o niekonstytucyjności przepisu dopuszczającego aborcję w przypadku dużego prawdopodobieństwa ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu, wkrótce te przepisy mogą się zmienić.

Aborcja a rozwój dziecka

Już pierwszy miesiąc życia dziecka owocuje szeregiem błyskawicznych zmian. Od momentu poczęcia zdeterminowane są m.in. płeć, kolor oczu, włosów, skóry, rysy twarzy, budowa ciała, tendencja do wysokiego lub niskiego wzrostu. Kluczowym momentem tej fazy rozwoju jest 21. dzień po zapłodnieniu. Choć dziecko mierzy wtedy zaledwie 2,5 mm, jego serce już zaczyna bić, pompując krew w nieskomplikowanym układzie naczyń, oddzielnym od krążenia matki.

Ósmy tydzień ciąży to czas, kiedy kończy się proces organogenezy, czyli tworzenia narządów. Około 41. dnia pojawiają się pierwsze odruchy nerwowe oraz ruchy rozwijających się rąk i nóg. Praca mózgu jest już na tyle intensywna, że można zarejestrować wysyłane przez niego fale elektromagnetyczne. Kształtują się usta, których okolice stają się już wrażliwe na dotyk. Na tym etapie serce dziecka bije ok. 100-160 uderzeń na minutę, sprawnie działają nerki i żołądek, kształtuje się również układ kostny.

W trzecim miesiącu życia ciało dziecka nabiera wrażliwości na dotyk. Wielokrotnie wzrasta liczba połączeń nerwowo-mięśniowych, a płód zaczyna ćwiczyć mięśnie potrzebne do samodzielnego oddychania, jedzenia, mówienia. Nabiera też umiejętności ziewania, przeciągania się i ssania. Trenuje także mimikę twarzy – porusza gałkami ocznymi, marszczy brwi. Mierzy w tym czasie ok. 9 cm, a jego waga wynosi ok. 30 g. Pod koniec tego miesiąca dziecko wykazuje już w swoim zachowaniu cechy indywidualne. Mięśnie twarzy przyjmują indywidualny układ zgodny z odziedziczonymi cechami.

Według polskiego prawa, obowiązującego do wyroku Trybunału Konstytucyjnego, właśnie do 12. tygodnia ciąży można było usunąć dziecko, jeżeli istniało podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zagrożonego, np. gwałtu.

Czwarty miesiąc jest nadal czasem gwałtownych zmian – narządy wewnętrzne doskonalą swoje funkcje, serce przepompowuje dziennie 30 litrów krwi, organizm syntetyzuje białka oraz wydziela hormony. W mózgu tworzą się bruzdy i zwoje, powiększa się jego objętość, wzrasta też sieć połączeń między komórkami nerwowymi. Płód jest też coraz bardziej aktywny. W ciągu całego dnia wykonuje ok. 20 tys. ruchów. Zaczyna odczuwać smak i zapach wód płodowych, jest wrażliwy na dotyk i zmianę ciśnienia swojej przestrzeni. Powoli zaczynają rosnąć mu włosy.

W piątym miesiącu ciąży dziecko osiąga ok. 30 cm wzrostu i 40 dkg wagi, a bicie jego serca można już usłyszeć bez użycia stetoskopu. Matka może już odczuwać pierwsze ruchy płodu, np. przeciąganie, obroty, kopniaki, a nawet czkawkę. Rozwija się również wrażliwość dotykowa.

Proporcje ciała dziecka w szóstym miesiącu stają się podobne do tych przy urodzeniu. W tym czasie osiąga ono ok. 25-30 cm wzrostu oraz wagę 50-70 dkg. Jego organizm zaczyna magazynować składniki potrzebne po urodzeniu (wapń, żelazo, biało itp.). W mózgu na obszarze wielkości łebka szpilki mieści się już ok. 7 tys. komórek, a między nimi funkcjonuje 124 mln połączeń. Dalszy rozwój dziecka polegać będzie wyłącznie na dalszym kształtowaniu się wszystkich działających już narządów i układów, a także na powiększaniu masy.

Według prawa sprzed wyroku Trybunału Konstytucyjnego, do 6. miesiąca można było podjąć decyzję o aborcji eugenicznej. Kryterium zdolności do życia poza organizmem matki obejmuje dzieci od 25. do 27. tygodnia.

Aborcja to ból dziecka

Aborcja zadaje dziecku ogromne cierpienie fizyczne, fakt ten potwierdzają badania brytyjskich naukowców które wykazały, że receptory bólu pojawiają się w 7 tygodniu ciąży, od 20 tygodnia są już obecne w całym ciele. Pierwszą częścią ciała dziecka, reagującą na dotyk, są okolice ust około – 8 tygodnia ciąży. W okolicach 14 tygodnia ciąży większość ciała dziecka jest na niego wrażliwa, szereg badań dokumentuje też zdolność dziecka do reakcji na sytuację stresową. Na podstawie przeprowadzonych badań odnotowano wzrost hormonu stresu u płodów między 17. a 35. tygodniem, zaobserwowany podczas pobierania krwi. Badaniami objęto zarówno matki jak i dzieci, jednak stwierdzono, że reakcja płodu była niezależna od reakcji matki.

Im późniejsza decyzja o usunięciu ciąży, tym większe prawdopodobieństwo, że abortowane dziecko będzie odczuwało ból – stwierdzili lekarze i naukowcy anestezjolodzy z Birmingham w Wielkiej Brytanii. W związku z tym brytyjscy badacze wskazali na konieczność znieczulenia płodu podczas różnych medycznych procedur wykonywanych na nienarodzonych dzieciach, w tym w czasie późnych aborcji.

Nowe prawo działa

Przed zmianą prawa, do 2020 r.  z uwagi na uszkodzenie lub chorobę płodu, rocznie wykonywało się około tysiąca aborcji. Zgodnie z danymi przedstawionymi przez Ministerstwo Zdrowia, w 2020 roku przeprowadzono 1076 legalnych zabiegów przerwania ciąży. W 2021 roku, po wejście w życie nowych przepisów, takich zabiegów było już tylko 107. W 2022 roku wykonano w Polsce 161 legalnych aborcji, wszystkie z nich były umotywowane zagrożeniem życia lub zdrowiem matki. Dane dotyczące liczby aborcji wykonywanych w Polsce w 2023 roku, będą dostępne dopiero w połowie tego roku, w ramach uchwalanego corocznie przez rząd programu badań statystycznych.

(Na podstawie książki „Ekologia prokreacji- vademecum”, Polskie Stowarzyszenie Obroń Życia Człowieka, Kraków 2016)