Ciociu, czy mogłabyś znaleźć dla mnie jakąś pracę? – zapytał dziewięcioletni Przemek Ewę Dados, dziennikarkę Radia Lublin, osiemnaście lat temu. Od tego wszystko się zaczęło. – Nawet przez myśl mi wtedy nie przeszło, że to, co z kolegami dziennikarzami zrobiliśmy w odruchu serca, przybierze taki rozmiar i będzie trwało tyle lat, że włączy się do dzieła tylu ludzi z tylu miast. Chcieliśmy pomóc dzieciakom ze Starego Miasta, które przychodziły do radia uczestniczyć w programie „Jaśkowa Dobranocka” – mówi pomysłodawczyni akcji „Pomóż dzieciom przetrwać zimę” Ewa Dados.

Pracy dla Przemka nie było. Zaczęły się jednak dociekania, dlaczego ten malec w ogóle o niej myśli. Okazało się, że w domu panuje bieda i nie zawsze jest czym chleb posmarować. – Uderzyło mnie to, że dziecko nie prosiło o pieniądze. Kiedy pojechałam na Stare Miasto odwiedzić rodzinę Przemka, w całym mieszkaniu suszyły się pieluchy ośmiomiesięcznej wtedy najmłodszej siostrzyczki, a najstarszy brat z tatą prali ubranka. Mama dzieci była w szpitalu. Skrzyknęłam znajomych dziennikarzy, każdy przejrzał swoje szafy i przyniósł, co miał. To jednak nie rozwiązało problemu, bo takich dzieci jak Przemek było bardzo dużo. Zbliżały się święta Bożego Narodzenia i świadomość, jak trudne będą dla wielu rodzin z lubelskiej Starówki, nie dawała nam spokoju. Ogłosiliśmy więc na antenie Radia Lublin akcję „Pomóż dzieciom przetrwać zimę” – wspomina Ewa Dados.

Telefon dzwonił bez przerwy

Zasada była jedna – nie zbieramy pieniędzy. Dzieci ich nie potrzebują, za to z chęcią zjedzą porządny posiłek, coś słodkiego, a jeśli uda się także zebrać jakieś ubrania czy zabawki, to dla wielu będzie to luksus. Był rok 1993. Odzew słuchaczy zaskoczył nas. Telefon w radiu dzwonił bez przerwy. Ktoś miał do oddania ubranka po swoim dziecku, ktoś inny zabawki, kolejny mógł ofiarować makaron, jakaś pani ze sklepu obuwniczego zadzwoniła, że ma nowe dziecięce kozaczki. Kolejna osoba zaproponowała, że może udostępnić samochód, by rozwieźć rzeczy potrzebującym. – Zrobiliśmy kilkaset paczek. Uświadomiliśmy sobie jednak, że nie tylko na Starówce żyją ludzie w biedzie, że dzieci potrzebujących pomocy jest dużo w innych dzielnicach Lublina i poza miastem także. Tak zaczęły w kolejnych latach powstawać sztaby akcji w różnych miejscach. Nawiązaliśmy współpracę z Pomocą Społeczną, szkołami i parafiami, które wskazywały nam potrzebujące rodziny. Odbieraliśmy też listy i telefony od znajomych czy sąsiadów ludzi w trudnej sytuacji z prośbą, żeby pomóc konkretnej rodzinie. Tak jest do dziś – mówi Ewa Dados.

Pospolite ruszenie

Pewnego razu do radia przyszedł tato z kilkuletnią córeczką. Był bardzo zawstydzony i trudno mu było rozmawiać. Okazało się, że jest bezrobotny, ma chorą żonę i wstydzi się pójść prosić o pomoc. Wolontariusze przekonali go, że jednak warto. Dostał adresy, pod którymi mógł szukać wsparcia, a córka – kudłatego lwa, którego na rzecz akcji oddała córka pani Ewy. Znalazły się także buty na zimę dla dziewczynki.

Rok później, na koncercie rozpoczynającym akcję, do Ewy Dados podeszła dziewczynka z pytaniem: „Ciociu, pamiętasz mnie?”. Dziennikarka nie pamiętała. Setki dzieci, które przewijały się przez sztab, trudno było zapamiętać. Wtedy dziewczynka wyjaśniła: – Te buty mam od ciebie i tego lwa. Przyniosłam go dzisiaj, żeby teraz pomógł jakiemuś innemu dziecku, bo u nas już wszystko dobrze – powiedziała. Okazało się, że tato znalazł pracę, mama wyzdrowiała i teraz cała rodzina chce pomóc komuś innemu. Babcia Jadwiga, bo dziś to już babcia, choć kiedy ruszała akcja, jej dzieci miały po kilkanaście lat, nie potrzebuje dziś pomocy.

– Lata dziewięćdziesiąte to był trudny czas. Bezrobocie było ogromne, niby skończył się komunizm, ale dobrobytu to u nas nie było. Wiele rodzin, w tym także i moja, ledwie wiązało koniec z końcem. Nie było mowy o słodyczach dla dzieci. Po śmierci mojego męża sąsiedzi zadzwonili w mojej sprawie do sztabu akcji „Pomóż dzieciom przetrwać zimę”. Choć moje dzieciaki nie były małe, to, co dostaliśmy: makaron, mąkę, ziemniaki i słodycze, to był luksus. Od kilku lat ja pomagam. Odwiedzam dzieci z okolicy, którym się nie przelewa, i zawsze mam dla nich jakiegoś cukierka – mówi.

Akcja jak zaraza

Krzysiek do akcji „Pomóż dzieciom przetrwać zimę” przyszedł pierwszy raz 10 lat temu. Miał 15 lat i usłyszał od kolegów na osiedlu, że można być wolontariuszem w Radiu Lublin. – Nie miałem wtedy nic do roboty, pomyślałem: zgłoszę się. Na początku nosiłem paczki, wycinałem słoneczka, rozlepiałem plakaty. Widziałem zapał ludzi tu pracujących i nasłuchałem się historii ludzi biednych. Fakt, że mogłem pośrednio im jakoś pomóc, sprawiał mi tak wielką satysfakcję, że cały swój wolny czas poświęciłem na pracę wolontariacką w sztabie akcji. Tak się w to zaangażowałem, że nie mogłem się doczekać kolejnej zimy. Wtedy naprawdę czułem, że robię coś pożytecznego – mówi Krzysztof.

Podobnych do niego wolontariuszy jest wielu. Akcja jest jak zaraza, mówią. Jeśli ktoś raz się z nią zetknie, trudno do niej nie wracać. Potwierdza to wielu artystów, sportowców i dziennikarzy, którzy angażują się w to dzieło. Dla akcji napisano kilka piosenek, rozegrano wiele meczów, zorganizowano niezliczoną liczbę koncertów. Biletem wstępu zawsze były słodycze lub paczka z rzeczami dla dzieci. Kulminacją jest doroczna zbiórka uliczna. Tegoroczna odbyła się 27 listopada. Przy samochodach oznaczonych specjalnym słoneczkiem dyżurują wolontariusze i znane osobistości. Zebrane dary trafiają do magazynów, skąd jeszcze przed świętami rozwożone są do potrzebujących.

Lepiej niż na drożdżach

Zaczęło się w Radiu Lublin, szybko jednak okazało się, że punktów, do których można przynosić dary, musi być dużo więcej. o akcji zaczęły się włączać szkoły, przedszkola, świetlice, biblioteki. Nowe sztaby zaczęły powstawać jak grzyby po deszczu. „Zaraziła się” cała Lubelszczyzna. Zbiórki zaczęto organizować nie tylko w większych miejscowościach, ale także w małych wioskach. – W takich środowiskach ludzie dobrze się znają i wiedzą, kto w jakich warunkach żyje. Czasami komuś głupio poprosić o pomoc, ktoś inny wstydzi się zaoferować jakieś rzeczy, żeby nie zostać źle zrozumianym. Akcja takie sprawy ułatwia. W naszej szkole w Maszkach od kilku lat organizujemy zbiórkę darów, które trafiają do potrzebujących z naszego terenu. To nie tylko dobry uczynek, ale także kształtowanie w dzieciach świadomości, że nie trzeba mieć wiele, by podzielić się z innymi – mówi pani Ewelina, katechetka od 4 lat zaangażowana w zbiórkę w Maszkach.

Kilka lat temu akcja zaczęła rozprzestrzeniać się na całą Polskę. Sztaby powstały w Rzeszowie, Szczecinie, Słupsku, Olsztynie. Dziś trudno wymienić wszystkie miejscowości, które podchwyciły pomysł. Ewa Dados mówi skromnie: – Ja tylko zasiałam ziarenko.

Każdy coś ma

Krzysztof, wolontariusz

– Może na początku, kiedy zaczynałem pomagać w akcji, była to zwykła przygoda, dziś jest to świadoma decyzja. Zawsze wiedziałem, że wśród nas są ludzie biedni, jednak to, co zobaczyłem w środku miasta, rozwożąc paczki, przeszło wszelkie moje wyobrażenia. Nie wiem, czy ja na miejscu tych ludzi potrafiłbym żyć i jeszcze uśmiechać się do innych. Akcja pokazała mi, że trudności są po to, by nas wzmacniać i nauczyć się cieszyć nawet drobiazgami. To umiejętność, jakiej często ludziom żyjącym w dostatku brakuje.

Małgosia, wolontariuszka

– Trafiłam do akcji przez przypadek, choć ponoć nie ma przypadków. Zostałam skierowana do radia na staż i zetknęłam się z akcją. Najpierw była to zwykła praca, szybko jednak okazało się, że chcę niezależnie od wszystkiego służyć pomocą. Wystarczyło podyżurować przy telefonie, czy przeczytać kilka listów z prośbą o pomoc lub z podziękowaniami, by zwyczajnie nie chciało się wracać do domu. Każdy z nas może się czymś podzielić i nie chodzi tylko o dary rzeczowe. Można zwyczajnie ofiarować swój czas.