Elektroniczne płacenie

Wojciech Teister; GN 9/2019

publikacja 01.04.2019 06:00

O czym powinniśmy pamiętać, aby płacenie kartą lub przelewem było bezpieczne?

Elektroniczne płacenie Józef Wolny /foto gość

Gotówką czy kartą? – to pytanie pada niemal przy każdych zakupach. I z roku na rok tradycyjna, pierwsza forma płatności jest wybierana coraz rzadziej. Jeszcze kilka lat temu kartą płacono głównie za większe zakupy. Obecnie coraz częściej nawet niewielkie, kilkuzłotowe należności regulujemy za pomocą „plastikowego pieniądza”.

Ale transakcje bezgotówkowe to nie tylko te dokonywane za pomocą kartą płatniczej. Najogólniej mówiąc, transakcjami bezgotówkowymi nazywamy wszystkie rozliczenia pieniężne, w których dochodzi do transferu środków pieniężnych między rachunkami płatniczymi uczestników transakcji. Transakcją bezgotówkową są więc zarówno płatności kartą, jak i telefonem komórkowym, czekiem rozrachunkowym czy za pomocą polecenia przelewu lub zapłaty. Na żadnym etapie takiej płatności nie używa się gotówki, kluczowy jest tutaj zapis przetransferowanej kwoty na kontach płatnika i odbiorcy.

Kod ściśle tajny

W codziennych zakupach najpowszechniejszą formą płatności bezgotówkowej jest rozliczenie za pomocą karty płatniczej. W przypadku kart zbliżeniowych niewielkie kwoty można uregulować szybko i bez konieczności autoryzacji. Przy większych zakupach transakcję wystarczy zatwierdzić wpisaniem numeru PIN. Takie płatności są szybkie i wygodne, jednak należy pamiętać, że również tutaj obowiązują pewne zasady bezpieczeństwa. Generalnie zasady te dotyczą ochrony danych wrażliwych karty. Zaliczają się do nich przede wszystkim numer PIN, data ważności karty i kod CVV2 lub CVC2. Jak korzystać z karty, aby zminimalizować ryzyko kradzieży?

Pierwszą zasadę można ogólnie określić jako zabezpieczenie numeru PIN. Można go nazwać kodem dostępu do karty płatniczej, który jest potrzebny do autoryzowania, czyli zatwierdzania dokonywanych operacji finansowych. PIN jest podstawowym zabezpieczeniem karty. Choć numer składa się z ciągu tylko czterech cyfr, to istnieje aż 10 tys. różnych kombinacji, z których możemy wybierać, ustawiając swój kod. Złodziej ma natomiast tylko trzy szanse na wpisanie właściwego kodu. Po trzecim błędnym wpisaniu karta zostaje zablokowana. Jak pokazały badania, wielu użytkowników kart ustawia stosunkowo łatwy do złamania szyfr. Tymczasem PIN jest zamkiem antywłamaniowym chroniącym nasze pieniądze. Im mniej będzie przewidywalny, tym będą bezpieczniejsze. Niezwykle ważne jest też to, aby numer ten mieć zapisany wyłącznie w głowie, nigdy zaś na kartkach, karcie czy w telefonie, bo w razie kradzieży tej informacji złodziej uzyska dostęp do oszczędności swojej ofiary. Pamiętajmy też, że pracownik banku nigdy nie będzie nas pytał o PIN. Ani na żywo, ani telefonicznie, ani mailowo, ani żadną inną drogą. Jedyną sytuacją, kiedy jesteśmy poproszeni o wpisanie PIN-u, jest potwierdzenie transakcji dokonanej kartą lub procedura zmiany numeru PIN, która ma miejsce wyłącznie z naszej inicjatywy.

Płacąc kartą za zakupy w sklepie, ani na moment nie powinniśmy jej tracić z rąk. Na karcie znajdują się wrażliwe dane, takie jak kod CVV2/CVC2, numer karty czy jej data ważności, które są wystarczające do dokonania zakupów przez internet. Dlatego w czasie płatności kartą niedopuszczalna jest sytuacja, gdy sprzedawca prosi klienta o udostępnienie karty. To on powinien udostępnić terminal płatniczy. Dokonując płatności kartą, warto przysłonić ją ręką, tak aby jej dane nie znalazły się w zasięgu wzroku osób postronnych czy obiektywów kamer sklepowych.

Załóż sobie konto

Internetowe konto możemy założyć bez wychodzenia z domu, a potem prowadzić je w ogóle, nie odwiedzając placówki banku czy Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej. Możemy je dostosować do swoich potrzeb, wybierając tylko te usługi, które nas interesują, choć oferty wciąż są poszerzane o nowe opcje. Już nie tylko możliwe jest bieżące kontrolowanie stanu swojego konta, sprawdzanie wykazu płatności kartą i kwoty, która pozostała do wykorzystania w ramach limitu na karcie kredytowej, czy samodzielne wykonywanie przelewów w dowolnym czasie, założenie przez internet lokaty czy złożenie wniosku o kredyt lub o kartę kredytową, ale za pośrednictwem konta internetowego możemy też doładować telefon albo w niektórych przypadkach kupić jednostki funduszy inwestycyjnych i papiery wartościowe na giełdzie. Dla klientów dostępne są także specjalne aplikacje, które pozwalają aktywnie korzystać z konta w dowolnym miejscu za pomocą smartfona. Warto nauczyć się samodzielnej obsługi konta (o taki instruktaż można poprosić na przykład w oddziale), bo to spore ułatwienie w codziennym życiu. Posiadacze kont internetowych mają również ułatwiony kontakt ze swoim bankiem lub Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową. Informację o zmianach opłat, prowizji, regulaminów czy nowych produktach finansowych otrzymują na skrzynkę mailową w koncie. Tą samą drogą mogą także prowadzić korespondencję z konsultantami.

Aby nasze pieniądze zdeponowane na internetowym koncie były bezpieczne, korzystając z niego, należy zachować kilka zasad. Podstawową jest posługiwanie się godnym zaufania komputerem, tabletem czy smartfonem wyposażonym w legalne oprogramowanie (ściągane z internetu mogą zawierać wirusy wykradające dane) i program antywirusowy. Na konto internetowe zawsze logujemy się przez stronę podaną w umowie o prowadzenie rachunku – nie wolno korzystać z linków przysyłanych w  e-mailach ani z wyszukiwarek. Przed zalogowaniem trzeba sprawdzić, czy połączenie jest bezpieczne, tzn., czy adres strony zaczyna się od https://, a u góry lub na dole ekranu przeglądarki pojawił się symbol zamkniętej kłódki. Kiedy klikniemy w kłódeczkę, powinna pojawić się data ważności certyfikatu.

Przy logowaniu na konto oraz przy dokonywaniu transakcji zawsze będziemy musieli potwierdzić swoją tożsamość. Najczęściej odbywa się to za pomocą podwójnego zabezpieczenia: znanego tylko nam hasła oraz np. kodu otrzymanego SMS-em. Tych kluczy nie wolno nikomu ujawniać ani zapamiętywać w komputerze. Warto je też co jakiś czas zmieniać. Po zakończeniu operacji na internetowym koncie koniecznie trzeba się wylogować.

Co to znaczy?

PIN – personal identification number  (osobisty numer identyfikacyjny) to najczęściej czterocyfrowy kod dostępu do karty płatniczej, który stanowi podstawowe zabezpieczenie przed dokonywaniem transakcji przez osoby nieuprawnione. Używany jest przede wszystkim do autoryzowania (zatwierdzania) wypłaty gotówki w bankomacie oraz płatności kartą płatniczą w placówce handlowej. Zwykle trzykrotne błędne wpisanie numeru PIN w czasie weryfikacji płatności powoduje zablokowanie karty

Terminal płatniczy – to elektroniczne urządzenie, pełniące funkcję punktu płatności. wykorzystywane w punktach handlowych i usługowych do kontaktu z bankiem w sytuacji, gdy klient zamierza dokonać płatności za towar lub usługę metodą bezgotówkową, np. używając karty płatniczej lub tzw. płatności mobilnych BLIK. Większość współczesnych terminali płatniczych umożliwia zarówno płatność przy użyciu karty chipowej czy z paskiem magnetycznym, jak i płatności zbliżeniowej, bez konieczności wprowadzania karty do urządzenia.

Bezpieczny PIN

  • Unikaj prostej i przewidywalnej kombinacji cyfr
  • Zmieniaj PIN od czasu do czasu
  • Nie udostępniaj numeru PIN osobom trzecim
  • Nie zapisuj PIN- u na kartce, karcie czy w telefonie – jedynie w swojej pamięci!
  • Pamiętaj, że nikt nie ma prawa żądać od ciebie numeru PIN, ani na żywo, ani telefonicznie, ani drogą elektroniczną. Jest on wymagany tylko przy potwierdzeniu dokonanej przez ciebie operacji kartą.

Zainteresowała Cię treść artykułu? Podziel się z najbliższymi! Zaproś ich do odwiedzenia strony Nowoczesne finanse seniora, gdzie zamieszczamy kolejne odcinki cyklu. 

Więcej o ekonomii na stronie www.nbp.pl.