Anna Leszczyńska-Rożek: Kiedy i po co powstała Szkoła w Chmurze?

Mariusz Truszkowski: Pomysł na taką formę nauki pojawił się trzy lata temu w wyniku naszych poszukiwań form edukacji dzieci bez zabijania w nich naturalnej ciekawości otaczającego świata. Zależało nam, aby nauka pobudzała do samodzielnego zgłębiania tematów, które je interesują, do eksplorowania i szukania odpowiedzi na nurtujące je pytania. Odwrotnie niż w szkole rozumianej tradycyjnie, gdzie dzieci otrzymują porcję wiadomości, którą muszą przyswoić. Chciałem szkoły, w której to dzieci są aktywnym podmiotem, zgłębiają wiedzę, a nie tylko odbierają i przyswajają zadany materiał.

Jak wyglądały początki tej szkoły?

Najpierw zbudowaliśmy prototyp naszej platformy edukacyjnej i testowaliśmy go na niewielkiej kilkudziesięcioosobowej grupie uczniów. Wtedy bardzo dużo się nauczyliśmy i zdobyliśmy mnóstwo doświadczeń. Jedną z najważniejszych rzeczy było odkrycie, że dzieci niekoniecznie potrzebują tego, aby najpierw wyłożyć im materiał. Chcą się wdrażać w tematy w inny sposób, np. poprzez różnego rodzaju pytania czy zadania pobudzające kreatywność. To jest punkt wyjścia dla dzieci, aby chciały się uczyć czy zgłębiać jakiś temat. Na początku robiliśmy dla nich wprowadzenia do tematów, ale zauważyliśmy, że nie zawsze je czytają, więc odwróciliśmy kolejność. Od tamtej pory materiały przez nas przygotowane stanowią uzupełnienie problemów, które dzieci na początku eksplorują samodzielnie.

Czyli działacie odwrotnie niż szkoły tradycyjne.

Tak. W tej chwili w takim trybie uczy się za pośrednictwem naszej platformy ponad tysiąc zarejestrowanych osób.

Czy Szkoła w Chmurze działa też w szkołach stacjonarnych?

Tak, mamy placówki stacjonarne, ale tylko w Warszawie. Dla uczniów z innych zakątków Polski w trybie nauczania domowego udostępniamy naszą platformę edukacyjną, z której mogą korzystać wszyscy, niezależnie od miejsca zamieszkania. Oprócz tego w Polsce tworzą się lokalne ośrodki, społeczności dzieci i rodziców związanych z naszą szkołą. Często funkcjonują w konkretnym miejscu – bibliotece, domu kultury czy prywatnym mieszkaniu. Zdarzają się też wyjazdowe spotkania uczniów czy całych rodzin, wspólne wycieczki i inne działania. O to nam chodzi. Społeczność związana ze Szkołą w Chmurze jest aktywna i nie skazuje dziecka na izolację przed komputerem czy brak kontaktu z rówieśnikami. Wręcz przeciwnie, dzięki temu, że dzieci mają więcej czasu, mogą się bardziej integrować. Zresztą rodzice też organizują się w grupy, aby pomagać sobie wzajemnie w edukacji swoich dzieci.

W jaki sposób w szkole pracują nauczyciele?

Nauczyciele są dostępni jako źródło wsparcia i inspiracji. Ze wszystkich przedmiotów obowiązkowych w szkole podstawowej i w liceum są wyznaczone dyżury. Uczniowie mogą się więc zgłaszać do nauczycieli, jeśli mają problem w zrozumieniu niektórych zagadnień, pytania czy chcą rozszerzyć swoje zainteresowania. Mamy odwróconą strategię, gdzie to nie nauczyciel wychodzi do ucznia, ale uczniowie zgłaszają się do nauczycieli, jeśli tego chcą i potrzebują. To jest jeden ze sposobów pracy z młodzieżą. Organizujemy też sporo własnych, autorskich warsztatów, które nie są standardowymi lekcjami, podczas których nauczyciel otwiera książkę i przerabia lekcję. W sposób aktywizujący uczniów warsztaty pokazują dane zagadnienie w szerszym kontekście i stają się inspiracją do dalszego zgłębiania tematu.

A jak wygląda nauka dzieci młodszych, które dopiero zaczynają swoją przygodę ze szkołą? W edukacji domowej ten etap wymaga chyba od rodziców największego zaangażowania?

Rzeczywiście. Dzieci od zerówki do końca trzeciej klasy w edukacji domowej potrzebują, aby rodzice poświęcili im więcej czasu i pracy. W tym wieku mają silną potrzebę, aby ktoś im towarzyszył i pomagał w organizacji czasu nauki. Na tym etapie dajemy rodzicom na platformie szereg narzędzi, aby wspierać ich w nauce dzieci. Wśród nich jest specjalnie przygotowane drzewo z kompetencjami, które dzieci powinny mieć po ukończeniu kolejnych etapów nauki. Poza tym rodzice mogą się organizować i wzajemnie wspierać, wymieniać się swoimi doświadczeniami, organizować naukę wspólnie. W tym zakresie powstaje wiele inicjatyw lokalnych.

W Szkole w Chmurze dzieci uczą się z podręczników?

Na platformie do dyspozycji są wszystkie przedmioty główne na poziomie szkoły podstawowej i liceum objęte programem nauczania. Uczymy za pomocą naszego autorskiego programu i materiałów, które stworzyliśmy na platformie. One uzupełniane są warsztatami. To wszystko jest podstawą do zdawania egzaminów weryfikujących wiedzę. Jeśli chodzi o podręczniki, dzieci mają do nich dostęp tak jak w każdej szkole. Jeśli chcą, wysyłamy im książki, aby mogły pogłębiać swoją wiedzę. Warsztaty natomiast zmieniają się i zależą od tego, co aktualnie dzieje się na świecie i na co widzimy zapotrzebowanie. Poza tematami szkolnymi dzieci i młodzież mogą się u nas nauczyć szybkiego czytania, pisania, przekrojowego podejścia do tematu pojawiającego się na kilku przedmiotach. Wybuch wojny na Ukrainie stał się bodźcem do zorganizowania szeregu zajęć o tym, co tam się wydarzyło, tak aby dzieci rozumiały i miały pojęcie, czym jest wojna i jakie są jej konsekwencje.

Jak jest weryfikowana wiedza i czy w Szkole w Chmurze dzieci dostają oceny?

W trakcie roku szkolnego dzieci i rodzice mogą na bieżąco śledzić postępy i stopień opanowania danego materiału. Wyniki testów uczniowie otrzymują w procentach. Oczywiście taki system nie ma większego znaczenia dla edukacji, ale może być ważnym elementem dla rodziców. Oprócz tego raz w roku uczeń w dogodnym dla siebie terminie zdaje egzamin roczny z każdego przedmiotu. Tak naprawdę jest to duża powtórka z przerobionego materiału z numeryczną oceną, która potem znajduje się na szkolnym świadectwie. Egzaminy, podobnie jak nauka, odbywają się on-line.

Czy nauka w Szkole w Chmurze jest odpłatna?

Nie, jest całkowicie bezpłatna. Platforma finansowana jest przez Ministerstwo Edukacji i Nauki, dokładnie z tego samego funduszu, z jakiego finansowane są wszystkie inne szkoły tradycyjne (stacjonarne). •