Lamsdorf jak ziemia święta

Szyszka, garść ziemi, portfel

To jest naprawdę pielgrzymka. Od 2005 roku wyjazdy do Łambinowic organizuje Philip Baker. Pierwszą taką wyprawę zorganizował dla swojego przyjaciela Charlesa Saundersa, więźnia Lamsdorf. Co ciekawe, pan Saunders wciąż żyje, w grudniu ubiegłego roku – w całkiem niezłej formie – obchodził setną rocznicę urodzin. W tym roku we wrześniu do dawnego obozu przyjechały dwie tury wycieczkowe, w sumie było to ok. 80 osób z różnych krajów świata. Od momentu opuszczenia autokaru przy dawnej stacji kolejowej w Sowinie zachowują się, jakby stąpali po świętej ziemi. Była to stacja końcowa dla transportowanych do obozu jeńców. Dziś pozostały z dawnych czasów tylko dwa wagony bydlęce zamienione w garaże.

Pielgrzymi stoją i wpatrują się w nie przez długie chwile. Robią zdjęcia, ktoś podnosi i zabiera grudkę ziemi. Zaczynają sobie nawzajem opowiadać losy swoich ojców i dziadków. W jednym wspomnieniu łączą się Anglicy, Australijczycy, Kanadyjczycy, Południowoafrykańczycy, Irlandczycy. Potem idą drogą, którą szli ich przodkowie. W zadumie, skupieniu zwiedzają stary cmentarz jeniecki w Sowinie. Niektórzy odchodzą na bok i pojedynczo wpatrują się długo w las krzyży. Ktoś podnosi szyszkę i chowa do plecaka. Potem przeżycie kulminacyjne – aleja kasztanowa.

Tutaj Joan Gautier wyciąga stary, wytarty, skórzany portfel, który miała schowany przy piersi. To portfel jej ojca Williama Tuckera, w którym przechowuje jego wojenne zdjęcia. Pytają, co jeszcze zostało z dawnego obozu. – Właściwie nic więcej – mówi dr Wickiewicz. Widać rodzaj zawodu na niektórych twarzach. Jakby dotknięcie czy chociaż ogarnięcie wzrokiem jakiejś kolejnej materialnej cząstki wiążącej się z ich kochanymi przodkami miało im przynieść jeszcze większą z nimi łączność. Christiaan Momberg zwraca pielgrzymom uwagę na stary – niektóre jego gałęzie są uschnięte – kasztanowiec, który tej jesieni zakwitł ponownie. Wszyscy podnoszą wzrok ku górze. Życie mija i trwa.