Rak nie pyta

Porządkował swoje rzeczy, układał dokumenty, przesadzał kwiatki. Ona w amoku, ze strachu, nawet tego nie zauważyła. Dopiero gdy zmarł, odkryła w szafie posegregowane ubrania ze wskazówką, które powinna wyrzucić, które oddać biednym. Znalazła uporządkowane dokumenty. Przy rzeczach osobistych mąż zostawił karteczki, co komu chciałby zostawić. Taki pożegnalny prezent dla ukochanej żony. Koniec historii. Życie biegnie dalej.

W hospicjum to codzienność

- Pamiętaj, musisz zmienić swoją mentalność, jako lekarz. Tu sukces nie polega na wyleczeniu pacjenta, ale na towarzyszeniu mu w ostatnich chwilach (miesiącach, tygodniach, dniach) i sprawieniu, że będą dla niego znośne.

Tak przygotowywała swoich lekarzy jedna z założycielek Hospicjum Domowego św. Franciszka w Katowicach. Postało w 1987 roku. Od początku opierało się jedynie na pracy wolontariuszy, w tym lekarzy, pielęgniarek, psychologów, kapelanów, rehabilitantów. Dziś zatrudnionych jest również kilku pracowników. - Nie tworzymy kolejek, staramy się nikomu nie odmawiać pomocy - zapewniają. - Choroba nie pyta o kontrakt z NFZ. Jednorazowo prowadzimy nawet 80 pacjentów. To dwa razy więcej, niż mamy zapisanych w umowie.

Każdy podopieczny ma swój zespół prowadzący, pielęgniarkę, lekarza i - w zależności od potrzeb - innych specjalistów. Dzięki temu lekarz nie musi za każdym razem na nowo poznawać historii choroby czy sytuacji rodzinnej pacjenta. - Z czasem stajemy się prawie członkami rodziny - opowiadają. - Jesteśmy u pacjentów raz, dwa razy w tygodniu. Nieraz częściej. Zaczynamy być dopuszczani do ich spraw osobistych.

Pomoc nie kończy się na podaniu leków. Czasem trzeba posiedzieć przy chorym i porozmawiać z nim, a czasem z jego rodziną, bo nie radzą sobie z sytuacją, w jakiej się znaleźli. Czasem trzeba przemeblować pokój i wstawić łóżko, a czasem przynieść węgiel, ugotować obiad albo zwrócić delikatnie żonie uwagę, by nie zmuszała męża do tego obiadu, bo on po chemioterapii na jedzenie nie może patrzeć.

Bez wolontariuszy nie ma hospicjów

Także bez sponsorów, darczyńców. Lista potrzeb jest długa. Specjalistyczny sprzęt, lekarstwa, opatrunki. Albo buty dla dzieci naszych podopiecznych, bo przecież chorują i odchodzą także młodzi ludzie, często jedyni żywiciele rodziny. Zostawiają żony, małe dzieci.

Terminalna faza choroby wnosi chaos do rodziny. Otępienie spowodowane bólem i lękiem początkowo dezorganizuje życie codzienne. Rola pracownika czy wolontariusza hospicjum polega także na ogarnięciu tego chaosu, wskazaniu bliskim kierunku, nadaniu struktury emocjonalnej i medycznej. I dopiero gdy chory wejdzie w układ równowagi z chorobą, uspokaja się trochę, a z nim cała rodzina. Wtedy łatwiej świadomie przygotować się na śmierć.

- Kiedy zaczynałam pracę w hospicjum, pytałam dr Jadwigę Pyszkowską, konsultanta w dziedzinie medycyny paliatywnej na Śląsku: "Z czego się przygotować? Jakie książki przeczytać?" - opowiada jedna z lekarek. - "Pani doktor - uspokajała mnie z uśmiechem - pacjenci panią wszystkiego nauczą".