Uciekinierzy z Laodycei

Kamienica w centrum Lublina. W bramie trzech średnio trzeźwych „strażników”. W środku zupełnie ciemno. Znalezienie wejścia do budynku wymaga wielkiego sprytu. Wdrapanie się po nieoświetlonych schodach na górę – nie lada odwagi. Drzwi do mieszkania, w którym od kilku tygodni mieszka syryjskie małżeństwo z maleńkim synkiem, otwiera Hamida. Młoda kobieta zaprasza do środka. Przedpokój jest obskurny. Inne pomieszczenia także nie wzbudzają zachwytu.

– Mieszkamy tu od niedawna – opowiada. – Uciekliśmy z Syrii, z miasta Latakia dosłownie w ostatniej chwili. Wojska rebelianckie były już na obrzeżach naszego miasta. Tylko dzięki temu, że stamtąd pochodzi prezydent, nie wdarły się do centrum. Hamida, jak na kogoś, kto w Polsce mieszkał zaledwie trzy miesiące po urodzeniu, mówi po polsku bardzo dobrze. – Moja mama jest Polką, urodziłam się właśnie w Lublinie. Dlatego postanowiliśmy szukać schronienia akurat tutaj – mówi.

Zawiłości prawne

W korytarzu robi się gwarno. Do domu wrócił Assef, mąż Hamidy, z 9-miesięcznym Adasiem. Gospodarze mają też kolejnego gościa. Doktor Tomasz Sieniow, pracownik naukowy KUL i jednocześnie kierownik programu European Studies na tejże uczelni, opiekuje się małżeństwem. Podkreśla, że to jego obowiązek, natomiast zarówno Hamida, jak i Assef, nazywają go „aniołem” Oboje małżonkowie od października studiują na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.

– Hamida ukończyła pierwszy stopień ekonomii w Syrii, a Assef jest absolwentem literatury angielskiej – mówi doktor Sieniow. – W Lublinie właśnie rozpoczęli studia na KUL na europeistyce wykładanej w języku angielskim. Mały Adam próbuje stawiać pierwsze kroki. Przemieszcza się między mamą a tatą. – Nie jest nam tu łatwo mieszkać, bo w nocy jest straszny hałas, dużo pijanych zbiera się w tej okolicy – mówi Hamida – Adam się budzi i płacze. Co jakiś czas przyjeżdża policja, ale nic to nie pomaga. Na razie nie stać nas na wynajęcie mieszkania w innym miejscu, choć i tu opłaty są dla nas bardzo wysokie, szczególnie teraz, kiedy musimy mieszkanie ogrzewać gazem.

– Hamida, jako obywatelka polska, może ubiegać się o stypendium socjalne na uczelni – wyjaśnia doktor Sieniow. – Napotkaliśmy jednak pewne problemy proceduralne, bo zarówno Hamida, jak i Assef, uciekając z Syrii, nie zabrali ze sobą żadnych dokumentów dotyczących ich wcześniejszych zarobków. A stypendium socjalne przyznaje się właśnie na podstawie określonych dokumentów finansowych. Syryjskie małżeństwo zostało zwolnione przez rektora KUL z opłat za studia. Hamida ma obywatelstwo polskie, więc takich opłat nie musiałaby ponosić, natomiast koszt studiów w przypadku Assefa byłby dla nich bardzo wysoki. Jeden rok dla obcokrajowca na lubelskiej uczelni kosztuje 3 tys. euro. Tu pojawia się znowu mały problem, bo w związku z tym Assef nie może otrzymywać stypendium socjalnego – mówi dr Sieniow. – Ustawa przewiduje, że jeśli obywatele państw obcych nie płacą czesnego, nie przysługuje im stypendium socjalne.

Syryjczyk gra Chopina

Hamida przynosi z kuchni dla wszystkich herbatę. – Mamy nadzieję znaleźć jakąś pracę w Lublinie – mówi Assef. – Ja byłem chyba niezłym nauczycielem języka angielskiego w Latakii, potrafię grać też na różnych rodzajach gitar. Hamida skończyła ekonomię, ale mogłaby uczyć również gry na pianinie. Mężczyzna sięga po stojące na biurku opakowanie przypominające worek treningowy. Wyjmuje z niego instrument strunowy. Nieco przypomina gitarę, ale gryf jest wykrzywiony, a pudło zaokrąglone. – To lutnia – wyjaśnia.

Melodia, którą zaczyna grać, brzmi dosyć znajomo. Tak, Syryjczyk gra Chopina. – Potrafię również grać flamenco – dodaje. Adam grzechotką wtóruje ojcu. – Chcemy wystąpić do Caritas, która w tym roku wysłała 30 tys. euro do Syrii na pomoc uchodźcom syryjskim w Libanie – mówi Tomasz Sieniow. – Bo jeśli Caritas pomaga uchodźcom syryjskim tam, to przecież mogłaby też pomóc Hamidzie i Assefowi tu u nas, w Polsce, zwłaszcza że uciekli z Syrii m.in. przed prześladowaniem ze względów religijnych.

– Tak, ja jestem katoliczką – mówi Hamida. – Adama również w wielkiej tajemnicy w Syrii ochrzciliśmy. – Moi wszyscy znajomi i sąsiedzi kazali mi go obrzezać, bo takie jest prawo muzułmańskie – opowiada Assef. – Ja się na to nie zgodziłem. Assef, jak wyjaśnia doktor Sieniow, jest muzułmaninem należącym do grupy tzw. alawitów. – To taki zsekularyzowany odłam muzułmanów, który nawet przez samych muzułmanów jest prześladowany. Oni nie zapuszczają brody, szanują żonę i matkę, nie każą im się ubierać w te wszystkie stroje.

– Zawsze szanowałem swoją mamę i siostry. Nigdy nie czułem się kimś lepszym dlatego, że jestem mężczyzną. Pamiętam, jak Hamida była w ciąży z Adamem, to jej po cichu strasznie tego stanu zazdrościłem – śmieje się Syryjczyk. Bierze do ręki kartkę i długopis i zaczyna wypisywać po angielsku słowa do góry nogami. Siedząc naprzeciwko niego, widzimy pojawiające się wyrazy: „woman”, „she”, „madam”. – To słowa, które określają kobietę – wyjaśnia – a w nich jest zawarta część męska – „man”, „he”, i „adam”. Prawdziwy macho w moim przekonaniu to mężczyzna, który naprawdę potrafi i kochać, i szanować kobiety.

Zacząć nowe życie

W Syrii małżeństwo razem chodziło na Msze św. do katolickiego kościoła. Kiedy rebelianci zaczęli się zbliżać do Latakii, stało się bardzo niebezpiecznie.

– Tam księżom ucinali głowy. Pod Latakią pozabijali wszystkich chrześcijan – opowiada Assef. – Musieliśmy uciekać z tego kraju. Mężczyzna pokazuje na komputerze zdjęcia szkoły, w której pracował, i akcji, które wraz z Hamidą prowadzili na ulicach miasta z syryjskimi dziećmi. W folderze przewijają się też zdjęcia domu, który zostawili w Syrii. Elegancko urządzone mieszkanie w niczym nie przypomina tego, w którym aktualnie mieszkają w Lublinie. – Zostało bez żadnej opieki, ale już tam nie wrócimy. Tu zaczynamy nowe życie. 

Assef od jakiegoś czasu rozpoczął przygotowania do przyjęcia chrztu świętego. Odkąd jest w Polsce, zdążył już przeczytać Katechizm Kościoła Katolickiego i kilka innych religijnych książek. Na początku jego przygotowaniami kierował ks. profesor Tadeusz Guz, dziekan Wydziału Prawa w Tomaszowie Lubelskim. – Teraz poprosiliśmy o to księdza studiującego psychologię na KUL, znającego dobrze język angielski – mówi dr Sieniow. – Assef musi również rozpocząć takie przygotowania w parafii, na terenie której mieszkają. To wszystko potrwa na pewno ok. 1,5 roku, ale Assef jest zdeterminowany. – W Syrii nie mógłbym się ochrzcić, to byłoby bardzo niebezpieczne.

Historia Hamidy i Assefa, jak opowiada dr Sieniow, jest niezwykła. – Oni uciekli z miejscowości, której nazwa po łacinie brzmi Laodiciæ. Moim zdaniem to bardzo wiele mówi.