Dziecko przed 30.

Model małżeństwa

Postawy prokreacyjne mogą być również powiązane z percepcją roli kobiety i mężczyzny w społeczeństwie. Najbardziej akceptowalny wśród Polaków poniżej 40. roku życia jest tzw. model mieszany - oboje małżonków pracuje, ale wychowaniem dzieci zajmuje się głównie żona - realizuje go 32 proc. Z kolei 26 proc. respondentów wskazało na model tradycyjny - tylko mąż pracuje, żona wychowuje dzieci i prowadzi dom. Model partnerski akceptuje 19 proc. Polaków, a tzw. model odwrócony (jedynie żona pracuje, mąż wychowuje dzieci) - 16 proc.

CBOS podaje, że w związkach, w których kobiety pracują zawodowo, to one powinny być rzadziej zainteresowane zwiększeniem obowiązków domowych związanych z posiadaniem i wychowywaniem dzieci. Tymczasem odsetek osób planujących (kolejne) dziecko jest w rodzinach o modelu tradycyjnym niemal taki sam jak w modelu odwróconym (36 i 38 proc.).

Religijność

Kolejnym czynnikiem, który kształtuje postawy prokreacyjne Polaków, jest religijność. Jednak związek między uczestnictwem w praktykach religijnych a planowaniem potomstwa dotyczy jedynie badanych, którzy nie mają jeszcze dzieci. Wśród osób bezdzietnych te, które nie biorą udziału w praktykach religijnych, dużo rzadziej (64 proc.) niż uczestniczące w nich bardziej lub mniej regularnie (ok. 78 proc.) deklarują planowanie w przyszłości potomstwa.

"Kościół katolicki zdecydowanie wypowiada się na temat postaw osób wierzących wobec posiadania dzieci. Nie dziwi więc fakt, że osoby kierujące się wartościami chrześcijańskimi częściej niż te, które opierają swój światopogląd na innych wartościach, deklarują planowanie potomstwa w przyszłości. Natomiast siła związku z własną religią w niewielkim stopniu oddziałuje na postawy osób, które już mają dzieci" - pisze w komentarzu do badania Katarzyna Kowalczuk z CBOS.

Dochody

Na plany dotyczące posiadania potomstwa w przyszłości wpływają dochody na osobę w rodzinie, jednak zależność ta dotyczy tylko respondentów, którzy już mają dzieci. Jest to szczególnie widoczne wśród badanych od 25 do 39 roku życia. Są to ci, którzy – w odróżnieniu od najmłodszych dorosłych – w większości założyli już własne rodziny. Badanie podkreśla też, że sytuacja materialna nie ma znaczącego wpływu na młodych ludzi jeszcze niemających dzieci. Decyzja o założeniu rodziny, w której będzie dziecko, czy też o związku bez dzieci lub pozostaniu singlem, wiąże się z wyborem fundamentalnych wartości i w tym przypadku sytuacja materialna nie wpływa na planowanie potomstwa.

Z powodów, dla których Polacy nie chcą mieć dzieci, 54 proc. deklaruje, że już ma potomstwo i nie chce mieć więcej; 19 proc. wymienia sytuację materialną (19 proc.), a 9 proc. - wybór osobisty lub współmałżonka.

CBOS podkreśla, że wyniki analizy postaw prokreacyjnych Polaków nie są jednoznaczne. Istnieją różnice zarówno między mężczyznami i kobietami, jak i wśród tych, którzy już mają i którzy jeszcze nie mają potomstwa. Jednak niemal co piąty badany podkreśla, że to właśnie sytuacja materialna warunkuje jego decyzję o nieposiadaniu (więcej) dzieci w przyszłości. Wyniki te potwierdzają słuszność stosowania w polityce społecznej narzędzi finansowych dla promowania wzrostu liczby urodzeń.