Prosimy o ciszę!

My tu umieramy – rozpacza Joanna Polańska, mieszkanka podwarszawskich Włoch. Samoloty nad jej domem lądują co kilkadziesiąt sekund w „sznurach” po 10–15. Potem 20 minut przerwy i znów to samo. 20 metrów od posesji powstaje południowa obwodnica Warszawy: 10 pasów ruchu, które drogowcy odgrodzili ekranami. Może obniżą nieco warkot samochodów, ale tymczasem spotęgowały huk przelatujących maszyn. – Teraz słychać je podwójnie – skarży się Joanna Polańska.

Obok jej domu stoją jeszcze dwa inne, w tym 92-letniego żołnierza AK. – Jaśka, walcz. Mam jeszcze apetyt na życie. Tak z pięć lat, ale nam chyba nie dadzą – mówi sąsiadce. Do strefy, której mieszkańcy mogą ubiegać się o odszkodowanie od lotniska, brakuje pięciu metrów. – Sprzedam dom i ogród za cenę działki – żali się właścicielka. Ale nikt kupić nie chce. Bo kto będzie do pięknego ogrodu wychodzić w słuchawkach na uszach? – Wszyscy już głusi jesteśmy – mówi. Ma rację: start samolotu powoduje hałas ok. 120–130 decybeli, blisko progu bólu.

Piekło na ziemi

Warszawa ma dwa lotniska. To drugie, w Babicach, uzyskało możliwość przyjmowania samolotów cywilnych dopiero w 2005 r. Do tego czasu służyło głównie służbom: wojsku i ratownictwu medycznemu. Ruch lotniczy był niewielki. Ale od tego czasu stale rośnie, powstało kilka szkółek lotniczych i prywatni przewoźnicy. Tylko w ciągu 2011 r. lotnisko obsłużyło o 46 proc. operacji lotniczych więcej. A mieszkańcy Bielan i Bemowa rwą włosy z głów. Rok temu zarejestrowali stowarzyszenie „Ciche niebo nad Warszawą”. – Warkot, narastający do 80–90 decybeli przez dwie–trzy minuty, za chwilę kolejny, głośniejszy. I tak całe dnie od 7.00 do 22.00, od kwietnia do listopada. A jak pogoda dopisze, to do grudnia – mówi prezes stowarzyszenia Zbigniew Franczak.

– Nie da się spać przy otwartych oknach, nie da się wypocząć po pracy, a nawet wyspać się w weekend. Bóg pokarał nas mieszkaniem w kręgu nadlotniskowym, w którym latają w kółko maszyny 20-, 30-letnie, mniej niż 400 metrów nad naszymi głowami, nie trzymając trasy kręgu i skracając drogę dla oszczędności paliwa tuż nad blokowiskami Bemowa, Piasków, Chomiczówki, Sadów Żoliborskich, Rudy i Boernerowa – dodaje. I zachęca do słania monitów do urzędów, by zaczęły się interesować przekroczeniami dopuszczalnych norm hałasu. Tym bardziej że, według działaczy stowarzyszenia, laboratoria badające hałas na zlecenie lotniska umyślnie rozstawiają urządzenia pomiarowe z dala od najwrażliwszych punktów, takich jak przedszkola, i uśredniają pomiary, czyniąc przekroczenia zaledwie nieznacznymi.

Okulary dla uszu

Od hałasu trudno uciec. W Polsce żyje ok. 50 tys. osób z ciężkim uszkodzeniem słuchu, a co 5. z nas cierpi na jego zaburzenia. Według badań CBOS, ponad 70 proc. Polaków odczuwa uciążliwy, męczący hałas, z tego co trzeci – często. Najbardziej dokucza nam hałas uliczny, generujący rumor o natężeniu nawet 80–90 decybeli. Ostrożne szacunki mówią, że na hałas, który może być szkodliwy dla zdrowia, narażone są aż 4 miliony osób. Konsekwencje? Najłagodniejsze to czasowe lub trwałe przesunięcie progu słyszenia. Postępuje długotrwale, a przez to trudno je zauważyć. Przekonujemy się o nim, gdy zmiany są już nieodwracalne. Ale badania Narodowego Testu Słuchu, które w czerwcu rozpoczęły się w Warszawie, pokazują, że u osób mieszkających w rejonie hałasu powyżej 65 dB występują także zmiany w układzie krążenia. Nie mówiąc o zakłóceniach równowagi emocjonalnej. Duńscy naukowcy hałas uliczny oskarżają o powodowanie 8 proc. wszystkich przypadków udarów. – Wyruszyliśmy w Polskę specjalnym słuchobusem – mówi Magdalena Jasnoch, koordynatorka projektu NTS. – Z poprzednich dwóch edycji wiemy, że na 20 osób potrzebujących aparatu słuchowego, czyli takich „okularów dla uszu”, nosi go zaledwie jedna. A decyzja o założeniu go zajmuje przeciętnie 7 lat. Coraz gorzej słyszy też młode pokolenie – dodaje.