Wybór czy konieczność?

Przytulne pokoje trzy-, czteroosobowe, łóżka, tapczany, szafy, stoliki, telewizory. Ciepło, czysto. Trzy posiłki dziennie, śniadanie wielkanocne, wigilijna wieczerza, Msza św. w kaplicy. Takie warunki zapewnia bezdomnym noclegownia działająca przy parafii pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Tarnobrzegu. – Część z tych osób można nazwać stałymi mieszkańcami, przebywają bowiem w naszej placówce już od dłuższego czasu – stwierdza Anna Suska, pracownik administracyjny parafii. – Inni spędzają jedną, czasem kilka nocy po tym, jak przywiezie ich patrol policyjny lub straż miejska.

W tle – tragedia

Ks. prał. Michał Józefczyk, kierownik noclegowni, przyjmuje pod jej dach każdego, kto zapuka do drzwi, problem bezdomności dotyczy bowiem nie tylko dużych ośrodków miejskich, ale również mniejszych miast, takich jak np. Tarnobrzeg. W nocy z 21 na 22 stycznia br. odbyło się ogólnopolskie liczenie bezdomnych.

– W naszym mieście koordynatorem akcji był Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Tarnobrzegu – wyjaśnia jego dyrektor Elżbieta Miernik-Krukurka. – Z tego tytułu odbyło się spotkanie przedstawicieli instytucji i służb, które na co dzień zajmują się problematyką bezdomności w mieście. W trakcie badania, w które zaangażowane były: policja, straż miejska, Wojewódzki Szpital im. Zofii z Zamoyskich Tarnowskiej, Noclegownia, Dom Pomocy Społecznej, Wydział Zarządzania Kryzysowego Urzędu Miasta oraz pracownicy MOPR, doliczono się 88 osób bezdomnych. Jest to zatem liczba niemal identyczna ze stanem z roku 2013, kiedy z 7 na 8 lutego przeprowadzane było poprzednie ogólnopolskie badanie. Wówczas na terenie Tarnobrzega przebywało 87 bezdomnych. Po dokładniejszej analizie wyników okazało się, iż zmniejszeniu, i to o 50 proc., uległa liczba bezdomnych kobiet. W roku 2013 było ich bowiem osiem, obecnie są cztery.

Badanie pozwoliło również na ustalenie liczebności bezdomnych będących tarnobrzeżanami. Około połowy spośród owych 88 osób to mieszkańcy innych miejscowości, którzy napłynęli do Tarnobrzega. Badanie przeprowadzono w różnych miejscach, w których mogli przebywać bezdomni. Były to zatem noclegownia, prowadzona przez parafię na os. Serbinów, oraz placówki, w których mogli potencjalnie się znaleźć, czyli szpital, hospicjum, Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy, Dom Pomocy Społecznej. Naturalnie akcją objęto także tereny otwarte – ogródki działkowe, altanki, a także miejsca ich gromadzenia, znane policjantom i straży miejskiej. W ciągu nocy patrole owych służb sprawdzały wszystkie te punkty.

– Patrząc na dane uzyskane w trakcie badania, można pokusić się o stwierdzenie, iż zjawisko bezdomności nie jest w naszym mieście problemem nasilonym – stwierdza dyrektor MOPR. Podobnie sytuacja przedstawia się w innych większych miastach naszej diecezji. W Stalowej Woli służby uczestniczące w badaniu ustaliły liczbę bezdomnych na 33 osoby. W Schronisku dla Bezdomnych Mężczyzn, prowadzonym przez Towarzystwo im. św. Brata Alberta, przebywało 26 osób, cztery zostały odnalezione przez patrole policyjne m.in. na klatkach schodowych oraz trzy – przez pracowników socjalnych. W Ostrowcu Świętokrzyskim wspomnianej nocy status bezdomnych miało 38 osób, w tym cztery kobiety oraz czwórka dzieci. Dwie rodziny trafiły bowiem w tym czasie do Ośrodka Interwencji Kryzysowej.

– Ale należy pamiętać, że za każdym takim przypadkiem stoi ludzka tragedia, często wiążąca się z dramatem całej rodziny. I bardzo ważne jest, by nie przechodzić obojętnie, zwłaszcza w okresie zimowym, koło bezdomnych, aby była w nas społeczna odpowiedzialność za ich zdrowie, a nawet życie. Dlatego apelujemy do wszystkich i prosimy o reagowanie w sytuacji, gdy spotkają osobę bezdomną narażoną na wychłodzenie.

Żmudna droga

Niestety często zdarza się, że w tych ludziach brak jest motywacji do zadbania o siebie, o swoje zdrowie – prosi Elżbieta Miernik-Krukurka. – Studentka odbywająca praktykę w noclegowni zauważyła, że znacznie łatwiej pracuje się z więźniami, z którymi miała do czynienia wcześniej, niż z bezdomnymi – mówi Anna Suska. – Stwierdziła, że osoby przebywające w areszcie motywuje chęć jak najszybszego opuszczenia jego murów, natomiast u bezdomnych, w zdecydowanej większości przypadków, brak jest chęci zmiany swojego statusu. Niektórzy z nich wręcz wybrali taki sposób na życie. Naturalnie są osoby, które pragną odmiany losu i wiele czynią w tym kierunku, zwłaszcza jeśli znalazły się na bruku nie z własnej winy. Różne są bowiem koleje ludzkiego losu.

– Bardzo ważne jest w przypadku ludzi, którzy utracili dach nad głową w wyniku nieszczęśliwego przypadku czy eksmisji, by jak najszybciej wyciągnąć do nich pomocną dłoń i wspólnie wypracować konstruktywne rozwiązanie, zanim nie utrwali się w nich zjawisko bezdomności – podkreśla Elżbieta Miernik-Krukurka. – Istnieje wówczas o wiele większa szansa na współpracę i szybkie wyjście z sytuacji, w jakiej się znaleźli. Mam nadzieję, że wyniki badania, posłużą do wypracowania odgórnych rozwiązań, uregulowań odnośnie do pomocy, zwłaszcza w procesie wychodzenia z bezdomności. A droga wyjścia z tej sytuacji nie należy do łatwych i jest to często bardzo długi i żmudny proces, w którym konieczny jest udział innych ludzi, udzielających niezbędnego wsparcia. Zanim jednak uda się tę drogę pokonać, bezdomni mogą, jeśli tylko zechcą, skorzystać z pomocy odpowiednich instytucji.

– W punkcie przy ul. św. Barbary, prowadzonym przez Spółdzielnię Socjalną „Konar” codziennie wydawane są ciepłe posiłki – mówi dyrektor MOPR. – W okresie zimowym osoby bezdomne mogą prosić o schronienie w noclegowni. Ponadto dofinansowujemy zakup leków, kierujemy do instytucji pozarządowych zajmujących się m.in. dystrybucją odzieży lub pomagamy w jej zakupie. Ponadto obecny program Europejskiego Funduszu Najbardziej Potrzebującym (FEAD) pozwala im na bezpośrednie zgłaszanie się do punktów wydawania żywności pochodzącej z Banków Żywności, bez konieczności posiadania zaświadczenia z MOPR.