Nowotwory są problemem społecznym od wielu lat i niestety będą nim nadal

Wielkopolskie Centrum Onkologii zaprezentowało najnowsze dane dotyczące zachorowań na nowotwory złośliwe w regionie. W analizie uwzględniono m.in. wpływ pandemii COVID-19, zmiany demograficzne oraz prognozy na najbliższe lata. Z danych wynika, że Wielkopolska, jeden z największych regionów Polski, mierzy się ze wzrostem nowych przypadków nowotworów złośliwych. Starzenie się społeczeństwa oraz zmieniające się trendy epidemiologiczne sprawiają, że konieczne jest nieustanne monitorowanie sytuacji zdrowotnej mieszkańców w tym zakresie.

Wielkopolskie Centrum Onkologii prowadzi w ramach systemu Krajowego Rejestru Nowotworów nadzór epidemiologiczny w onkologii w Wielkopolsce i regularnie opracowuje dane, które nie tylko obrazują aktualny stan zachorowalności, ale również wskazują obszary wymagające intensyfikacji działań w zakresie profilaktyki i diagnostyki, leczenia oraz rehabilitacji.

Zaprezentowane dane statystyczne dotyczą ostatniego roku, w którym system ochrony zdrowia w regionie funkcjonował w obliczu pandemii (2022r.). Wielkopolskie Centrum Onkologii wskazało, że dane te należą do tzw. kategorii Real World Data, co oznacza, że w pełni odzwierciedlają opisywaną sytuację, natomiast ich rzetelne zebranie wymaga czasu, zwykle około dwóch lat. Według zaprezentowanych danych, w 2022 roku w regionie odnotowano łącznie 17 011 nowych przypadków nowotworów (8 462 u mężczyzn, 8 549 u kobiet). Prognozy wskazują, że w 2024 roku będzie to 17 690 przypadków.

Prof. dr hab. Andrzej Roszak, zastępca dyrektora ds. lecznictwa Wielkopolskiego Centrum Onkologii w Poznaniu, podkreślił w rozmowie z PAP, że "nowotwory są problemem społecznym od bardzo wielu lat i niestety będą nim nadal - chyba, że znajdziemy jakieś wspaniałe leki, które potrafiłyby bardzo wcześnie nowotwór wykryć i go wyleczyć".

"Jest to problem społeczny, który dotyka bardzo szeroko nie tylko chorych, ale także ich rodziny i jest poważnym wyzwaniem dla całej ochrony zdrowia, dla wszystkich pracowników. W przypadku chorób nowotworowych nie jest przecież tak, że w proces leczenia zaangażowani są wyłącznie lekarze, ale zajmują się tym także ogromne rzesze pielęgniarek, diagnostów, psychologów, fizjoterapeutów. To jest cała gama ludzi, którzy są związani z rozpoznawaniem, leczeniem, a potem też prowadzeniem i opieką nad chorymi również w hospicjach, czy domach opieki" - mówił.

Profesor zaznaczył, że w ostatnich latach obserwowana jest tendencja wzrostu odnotowywania nowych przypadków nowotworów. Wskazał, że jednym z głównych czynników jest starzenie się społeczeństwa. Profesor tłumaczył, że wraz ze wzrostem długości życia populacji, zwiększa się m.in. długość negatywnych czynników chorobotwórczych, które oddziałują na człowieka. To np. kwestia palenia papierosów, długotrwałe konsekwencje stosowania niewłaściwej diety, długa ekspozycja na promienie słoneczne, czy inne czynniki środowiskowe.

"Druga kwestia to starzenie się organizmu, a zatem także starzeją się procesy walki z nowotworem, np. procesy immunologiczne. W związku z tym liczba nowotworów rośnie z wiekiem i problem tego rodzaju chorób staje się poważnym wyzwaniem społecznym" - zaznaczył profesor i wskazał, że według prognozowanych danych, liczba osób powyżej 65. roku życia w Polsce wzrośnie z 17 proc. (2020) do 22 proc. w 2030 roku.

Profesor podkreślił, że w okresie pandemii COVID-19 rzeczywiście odnotowywanych było mniej przypadków nowotworów, natomiast wiązało się to m.in. z tym, iż pacjenci nie zgłaszali się na badania w takiej liczbie, jak przed czy po okresie pandemii.

"To nie był dobry okres dla pacjentów, dla społeczeństwa. W tej chwili nadal utrzymuje się nieco niższa niż przed pandemią COVID-19 zachorowalność na nowotwory, ale te statystyki wrócą niestety do co najmniej tego poziomu, jak wcześniej" - powiedział.

Ekspert zaznaczył, że w przypadku chorób nowotworowych wciąż kluczową rolą jest ich wczesne wykrycie. Jak mówił, "sukces w terapii onkologicznej związany jest z wczesnym rozpoznaniem, czyli sytuacją, w której zmiany nowotworowe wykryto u pacjenta na wczesnym etapie rozwoju choroby. To kluczowe, bo wczesny rozwój nowotworu daje szansę wyleczenia" - powiedział prof. Roszak.

"Wciąż jednak zgłaszalność na badania profilaktyczne - takie jak mammografia w przypadku raka piersi, czy kolonoskopia w przypadku jelita grubego - jest za niska. Sama świadomość społeczna wagi tej profilaktyki jest ciągle taka, że należałoby o tym mówić, mówić i mówić - bo jeżeli zdarzy się, że coś zostanie wykryte, to będzie to problem, z którym mamy szanse się uporać" - dodał.

Profesor wyraził także nadzieje, że krajowa sieć onkologiczna rzeczywiście będzie w stanie ułatwić pacjentowi "przejście przez tę drogę - od wykrycia przez leczenie - nie zawiłą i krętą ścieżką, ale drogą prostą i szybką".

"Prognozy na kolejne lata wskazują, że liczba nowotworów będzie rosła. Czy można to zahamować? Z jednej strony należy dbać o zdrowy styl życia i zmniejszenie ilości negatywnych oddziaływań, jak np. papierosy, zła dieta. Powinniśmy pamiętać też o badaniach profilaktycznych, a także konieczności aktywności fizycznej, aby wzmacniać organizm" - zaznaczył profesor.

Z danych Wielkopolskiego Centrum Onkologii w Poznaniu wynika, że wśród nowotworów w regionie najczęściej wykrywano nowe przypadki raka piersi i płuc. W przypadku nowotworów piersi było to w 2022 roku - 2 382 przypadków (co stanowi 1/3 wszystkich nowotworów złośliwych u kobiet). Prognoza na 2024 to wzrost do 2 473 przypadków, co wskazuje na konieczność rozbudowy infrastruktury diagnostyczno-leczniczej w ramach opieki koordynowanej pacjentek z rakiem piersi.

W odniesieniu do nowotworów płuc i oskrzeli, w 2022 było to 1 895 przypadków (1 193 u mężczyzn, 702 u kobiet). Prognoza na 2024 rok to 1 930 ze wzrostem udziału kobiet w ogólnej liczbie przypadków.