Już nie zobaczyłem liter

Prawdopodobnie, gdyby nie ta laska, niewielu zorientowałoby się, że ma do czynienia z niewidomym. Bez najmniejszego problemu kieruje się w stronę ławki przed szkołą. Na ławce siedzi para, po cichu o czymś rozmawiają. Maciej zmienia kierunek. Idzie kawałek dalej. Ławka jest bez oparcia, ale i bez towarzystwa. – Znam tu każdy kąt – wyjaśnia, jakby uprzedzał moje pytanie o tak dobrą orientację w terenie. – Pracowałem w tej szkole, kiedy jeszcze widziałem, a wcześniej sam się tu uczyłem.

Druku nie było

Maciej Białek jest nauczycielem historii w VIII LO w Lublinie. Od 14 lat uczy, nie widząc. – Od dłuższego czasu choruję na zwyrodnienie barwnikowe siatkówki. Zawsze zdawałem sobie sprawę, że mogę kiedyś przestać widzieć zupełnie, ale tak naprawdę to nie spodziewałem się, że kiedyś mnie to spotka – opowiada. Tamten dzień pamięta wyjątkowo dobrze. Był październik. Rok szkolny rozpoczął się już na dobre. Maciej po raz kolejny został wychowawcą. – Podniosłem rano kartkę, by coś przeczytać i już nie zobaczyłem liter. Potem przez jakiś czas widziałem jeszcze kontury i zarysy postaci, ale druku już nie. Czy można pracować w szkole, uczyć, robić klasówki, być wychowawcą i nie widzieć? Okazało się, że tak. Maciej uśmiecha się z przekąsem.

– Przez długi czas nikt się nie zorientował, że tracę wzrok – opowiada. – A ja sam się do tego nie przyznawałem. Bałem się, że mnie zwolnią z pracy. Na początku prosiłem o pomoc najbliższych. Moja mama sprawdzała klasówki, ktoś inny robił potrzebną dokumentację. Na radzie pedagogicznej, kiedy miałem coś odczytać, robiły to za mnie koleżanki. Tłumaczyłem, że mam zapalenie spojówek i sam nie mogę tego zrobić. Uczniom powiedziałem, że znudziło mi się już codzienne sprawdzanie obecności, więc potrzebuję asystentki, która ładnie pisze. Dla młodzieży to była atrakcja. Gdy się okazało, że można pracować, nie czytając i nie pisząc, postanowiłem dociągnąć do końca roku. Ale z czasem widziałem coraz mniej. Już nie było nawet konturów. Był za to strach, że stracę pracę.

Uporządkować świat

Maciej na wszelki wypadek nie chodził też do lekarza, bo bał się orzeczenia o niepełnosprawności, która wykluczałaby dalsze zatrudnienie. Zaczął wzbudzać zainteresowanie, kiedy, chodząc bez laski, co jakiś czas na coś wpadał. – Niektórzy wnioskowali, że może po prostu się potykam, inni uważali, że pewnie od rana spożywam alkohol – opowiada. – Wielu się na mnie wtedy obraziło, bo nie poznawałem ich na ulicy, przechodząc obok nie odpowiadałem na skinienia głową i uśmiechy. Bałem się sam przed sobą przyznać, że dla własnego bezpieczeństwa powinienem chodzić z laską. Wydawało mi się wtedy, że wszyscy będą mnie uważali za człowieka drugiej kategorii. Oswojenie się z tym wszystkim było niezwykle trudne. Miałem wrażenie, że ludzie się ze mnie śmieją. Musiałem sobie najpierw uporządkować swój świat wewnętrzny, żebym mógł normalnie funkcjonować. Pierwsze trzy lata były niezwykle ciężkie.