Zaprośmy ich na kawę

Damaszek, Homs, Hassake, Rakka. Nazwy tych syryjskich miast w ostatnich latach brzmiały źle, bardzo źle, złowrogo. Zwłaszcza Rakka, położona na północy kraju, nad Eufratem, która dzisiaj jest kwaterą główną tzw. Państwa Islamskiego (IS). W tych czterech miastach ponad 20 lat przeżyła s. Brygida Maniurka, pochodząca z Łagiewnik Małych franciszkanka misjonarka Maryi (FMM). Po trzech i pół roku kontaktów internetowych wreszcie mam okazję spotkać ją osobiście. A ponieważ widzimy się w przeddzień przyjazdu do nas pierwszej chrześcijańskiej rodziny, uchodźców z Syrii, temat rozmowy narzuca się sam.

Ich świadectwo jest niezwykłe

– Cieszę się i jestem dumna, że właśnie moja diecezja opolska przyjmie Syryjczyków – mówi s. Brygida, komentując fakt, że nasza diecezja jako jedyna w Polsce zadeklarowała przyjęcie 50 rodzin uciekających z Syrii przed wojną i terrorystami IS. – Syryjczycy składają naprawdę niezwykłe świadectwo chrześcijańskie, choć są to zwykli ludzie. Ich wiara jest prosta, nieskomplikowana, ale odważna, zdecydowana. Mogliby przejść na islam, ale przez cztery lata wojny nie zrobili tego mimo zagrożenia życia czy utraty mienia. Mieli odwagę zostać chrześcijanami mimo wszystko. Wybierają niepewny i dramatyczny los uchodźców. Dla wiary w Chrystusa są na to gotowi. Rozumiem, że życie w Polsce też nie jest łatwe, ale uważam, że przyjęcie ich to jest nasza powinność, jeżeli czujemy się solidarni z naszymi braćmi i siostrami w wierze – opowiada o syryjskich chrześcijanach s. Brygida.

– Korzenie chrześcijańskie w Syrii mają dwa tysiące lat, chrześcijanie są tam od początków Kościoła. Warto pamiętać, że oni z taką właśnie tradycją do nas przyjeżdżają. Żyjąc w społeczności islamskiej, dobrze znają swoją tożsamość i znają też tożsamość islamu. W Syrii często zdarza się, że jedno dziecko chrześcijańskie przypada na jedną klasę albo nawet na całą szkołę. Gdyby chcieli przejść na islam, zrobiliby to tam – odpowiada siostra franciszkanka na wyrażane niekiedy obawy o to, czy uchodźcy nie staną się w Polsce ukrytymi zwolennikami IS.

Nigdy nie spotkałam się z wrogością

Trudno uznać siostrę Brygidę za egzaltowaną, oderwaną od realiów życia zakonnicę. Przez ostatnie lata była ekonomką prowincji bliskowschodniej swojego zgromadzenia, obejmującej Izrael, Egipt, Jordanię, Liban i Syrię. Kłopotów na głowie aż nadto! Dwa domy zgromadzenia siostry w Syrii musiały opuścić: jeden klasztor w Rakka, zajęty przez nieznaną im rodzinę muzułmańską, drugi w Hassake, z którym nawet nie wiadomo, co się dzieje. Zakonnice też musiały stamtąd wyjechać, a kontaktu z miastem nie ma. Siostry w Aleppo – już nazywanym Sarajewem naszego wieku – heroicznie mimo niebezpieczeństw i bombardowań służą mieszkańcom: razem z JRS, jezuicką służbą uchodźcom, dożywiają codziennie kilkanaście tysięcy osób, prowadzą zajęcia szkolne, opiekują się rodzinami bez domu. Jednak siostra opowiada o latach spędzonych w Syrii, o swojej pracy, ludziach, spotkaniach, jako o czasie uprzywilejowanym, szczęśliwym. Mówiąc o wojnie, nie wznieca tonów emocjonalnych.

– Ludzie mimo wojny próbują żyć normalnie, na ile sytuacja im na to pozwala – tłumaczy. O niebezpiecznych wyprawach do Aleppo w czasie wojny też mówi spokojnie, choć towarzyszy im lęk. – Nie jechałabym tam dla turystyki, przyjemności czy ciekawości. To sprawa hierarchii wartości. Jeżdżę tam, bo przedkładam moje obowiązki ekonomki prowincji (wizytacja naszych domów i wspólnot), więź z siostrami mojego zgromadzenia żyjącymi w Syrii, troskę o nie i potrzebę wsparcia ich nad własne bezpieczeństwo – tłumaczy. Opowiada o rzeczach ważnych, choć rzadziej docierających do opinii publicznej. – Nigdy przez te 20 lat nie spotkałam się z wojującymi islamistami, z jakimś wyrazem niechęci do mnie jako katolickiej siostry – podkreśla.

Z najbiedniejszymi

W Hassake, z którego ostatnio w popłochu przed IS uciekały tysiące chrześcijan, założyła ośrodek dla dzieci niepełnosprawnych i opóźnionych w rozwoju intelektualnym. To ciekawa rzecz, bo daje obraz współżycia różnych wspólnot chrześcijańskich i całego społeczeństwa w Syrii. – Założyliśmy ten ośrodek razem z młodzieżą z różnych Kościołów obrządków wschodnich, zarówno katolickich, jak i prawosławnych na terenie należącym do Kościoła syryjsko-katolickiego. Przyjmowaliśmy dzieci upośledzone bez względu na religię czy narodowość: syryjskie, kurdyjskie, ormiańskie. Najwięcej oczywiście było dzieci muzułmanów, bo oni są większością społeczeństwa – opowiada misjonarka.

Kiedy ośrodek w Hassake mocno stanął na nogach, posłano ją do Rakka. Tamtejszy, podobny, mocno rozbudowała. Otworzyła cztery nowe oddziały: logopedię, terapię zajęciową, pedagogikę specjalną, pracownię robót ręcznych dla osób starszych. – Bardzo pomogła nam w tym ambasada polska, wsparcia udzieliło wielu ludzi, a my tylko zbierałyśmy laury – śmieje się siostra. Skromność, prostota, dystans do siebie i swoich dokonań – to, co kocham w ludziach najbardziej. W ogóle już nie dziwię się temu, co siostra opowiada o klasztorze, w którym obecnie żyje – w Ammanie, stolicy Jordanii. Jedno piętro domu – bądź co bądź siedziby władz prowincji – zajmują rodziny uchodźców z Syrii, których siostry przyjmują pod swój dach, bo inaczej… nie można.

W Jordanii przebywa około półtora miliona Syryjczyków. – Część z nich głoduje. My trochę problemów mamy z wodą, bo dochodzi do naszego klasztoru raz w tygodniu – mówi s. Brygida. Ale to margines opowieści. Kilka razy dłużej opowiada np. o Jasmine, która – osierocona – opiekuje się swoimi dwiema niepełnosprawnymi siostrami. I o innych ludziach, znanych z imienia i z problemów, jakie przeżywają.