Droga po nowe życie

Dwóch znużonych pielgrzymów doszło w poniedziałek 21 października do Zgorzelca. Przez miesiąc pokonali ponad 700 kilometrów trasy od Lublina przez Częstochowę, Opole i Legnicę. Dla obu była to niezwykła podróż. Obaj na ochotnika wzięli udział w przejściu Szlakiem św. Jakuba ze wschodu na zachód Polski w ramach projektu o nazwie „Nowa Droga – innowacyjny model współpracy z przedsiębiorstwami w zakresie aktywizacji zawodowej i społecznej młodocianych więźniów”.

Pierwszego pątnika nazwiemy Mateuszem. Dlaczego? Prosił o anonimowość, jest więźniem jednego z Zakładów Karnych we wschodniej Polsce. Nie chce podawać swojego imienia ani faktów, przez które mógłby zostać rozpoznany. Jest młody. Nie pamięta olimpiady w Barcelonie. Na swoim koncie ma dwa wyroki, z czego ten drugi odwiesił mu automatycznie karę więzienia. Za kratami spędził już trochę czasu. Chyba dobrze go wykorzystał, bo dziś myśli już inaczej. Skąd zmiana? Zadziałał przykład, a raczej pouczenia tych, którzy mają wieloletnie wyroki. W gwarze więziennej nazywa się ich „starą gwardią”. Oni też przy pierwszej, drugiej, trzeciej odsiadce słyszeli od swojej „starej gwardii”, żeby nie wchodzili w konflikty z prawem. Nie usłuchali i trafili na wiele lat za kraty.

Na Mateusza te pouczenia zadziałały jednak trzeźwiąco. Dlatego zabrał się za siebie. Brał udział w programach resocjalizacyjnych, zbierał pochwały, unikał burd. Dlatego zmieniał zakład z zamkniętego na półzamknięty. W końcu na otwarty. Wciąż jednak miał ograniczoną wolność. Do końca wyroku zostało mu niewiele. I tutaj zaczyna się jego Nowa Droga. Wziął udział w projekcie, który pozwoli skrócić wyrok o trzy miesiące. Ale nie do końca o to tylko chodzi. Jak nam powiedział, ma coś do udowodnienia rodzinie, która go przekreśliła.

Drugi pielgrzym to Jacek Matuszczyk. Zapalony podróżnik, pielgrzym, wędrowiec. Na swoim koncie ma piesze pielgrzymki m.in. do Santiago de Compostela. Przeszedł Gruzję i Kubę. Można powiedzieć, że bliższe mu jest przemieszczanie się piechotą niż samochodem. Gdyby mógł, wszędzie by chodził. Gdy dowiedział się, że stowarzyszenie Postis szuka przewodników-opiekunów do programu Nowa Droga, zgłosił się i przeszedł szkolenie. – Wykłady obejmowały zagadnienia z psychologii i resocjalizacji. Ale chyba nie musiałem niczego wykorzystywać w drodze. To była teoria, a my byliśmy praktykami – ocenia opiekun.

Ideał za granicą

Dlaczego nie do Rzymu? – Bo polskie prawo na razie nie pozwala opuszczać osadzonym terytorium Polski. Szkoda. We Francji osadzeni wywożeni są właśnie poza jej granice – tłumaczy Jacek Matuszczyk. Nowa Droga jest pomysłem resocjalizacji zaczerpniętym z innych europejskich państw: Belgii, Francji, Austrii. W tamtych krajach polega on głównie na przejściu skazanych ze strażnikiem Szlakiem św. Jakuba aż do Santiago de Compostela. Po drodze młodociani przestępcy (bo chodzi tu właśnie o młodych ludzi) mają czas na przemyślenie swoich złych czynów i zastanowienie się nad przyszłością. Ideę tę spopularyzował Francuz Bernard Olivier, który w czasie jednej ze swoich wędrówek trafił na takie osoby.

Olivier jest autorem książki „Życie zaczyna się po sześćdziesiątce”. Przechodząc na emeryturę, bał się zasiedzenia. Wyruszył więc na Szlak Jakubowy. Jak sam wspomina, do połowy trasy robił rachunek sumienia ze swojego życia, a drugą część poświęcił na zastanawianie się, jak to będzie w przyszłości. I postanowił wyruszyć do Chin! Udało mu się pokonać tę trasę w cztery lata. Po powrocie założył stowarzyszenie, które proponuje młodym wychodzenie z więzienia. Samo wyjście z zamknięcia na wolną przestrzeń to jedno. Ważniejsza jest jednak szeroka idea przywracania społeczeństwu osadzonych i na odwrót – konkretny i dobrowolny powrót osadzonego do życia w społeczeństwie. W języku internetowym powiedzielibyśmy, że to taka resocjalizacja 2.0.