39-tygodniowe dziecko nie jest człowiekiem?

Prowadzone przez dwa lata prokuratorskie śledztwo zostało umorzone z uwagi na interpretację przepisów Kodeksu karnego, zgodnie z którą nienarodzone dziecko nie jest „człowiekiem” w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego.

Wobec bierności prokuratury pokrzywdzona sama wniosła akt oskarżenia przeciwko lekarzowi. Sąd rejonowy podzielił jednak stanowisko prokuratora i dokonaną przez niego wykładnię znaczenia „człowieka” na gruncie art. 160 § 2 KK i art. 155 KK, uznając, że dziecko nienarodzone – pomimo zaawansowanego stanu ciąży (dziewczynka miała wagę oraz wzrost noworodka) – nie podlega ochronie prawa karnego.

Sąd rejonowy wskazał przy tym na dotychczasowe orzecznictwo Sądu Najwyższego, który wskazał, że warunkiem udzielenia ochrony prawnokarnej za popełnienie przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu wobec „człowieka” jest osiągnięcie przez istotę żywą określonego poziomu rozwoju. W ocenie Sądu Najwyższego pełna prawnokarna ochrona zdrowia i życia przysługuje dziecku nienarodzonemu od: a) rozpoczęcia porodu (naturalnego), b) w wypadku operacyjnego zabiegu cięcia cesarskiego kończącego ciążę na żądanie kobiety ciężarnej - od podjęcia pierwszej czynności medycznej bezpośrednio zmierzającej do przeprowadzenia takiego zabiegu, c) w wypadku konieczności medycznej przeprowadzenia zabiegu cięcia cesarskiego lub innego alternatywnego zakończenia ciąży - od zaistnienia medycznych przesłanek takiej konieczności (tak: postanowienie SN z dnia 30 października 2008 r., sygn. akt I KZP 13/08).

Prawnicy Instytutu Ordo Iuris zaskarżyli postanowienie sądu rejonowego. W ich ocenie stanowisko Sądu Najwyższego - m.in. z uwagi na rozwój medycyny oraz tendencję w rozwoju orzecznictwa - straciło na swojej aktualności. Argumentacja Sądu Najwyższego opierała się niezasadnie na przekonaniu, że skoro ustawodawca posługuje się na gruncie Kodeksu karnego terminem „dziecka poczętego”, to wyłączone jest zastosowanie przepisów chroniących życie oraz zdrowie „człowieka”. Teza ta jest o tyle nieuzasadniona, że ustawa określa także przestępstwa popełnione na szkodę innych podmiotów, które nie są w ustawie zdefiniowane (np. małoletni). Nie oznacza to od razu wyłączenia zastosowania innych przepisów, chroniących „człowieka” właśnie do tego rodzaju pokrzywdzonych. Przepisy dotyczące prawnokarnej ochrony dzieci „poczętych” dotyczą bardzo specyficznych sytuacji, które nie mają zastosowania w sprawie zawisłej przed sądem rejonowym. W zażaleniu przywołano także inne orzeczenia Sądu Najwyższego, które przemawiają przeciwko poglądowi Sądu Najwyższego podzielonego przez Sąd Rejonowy.

Termin posiedzenia w Sądzie Okręgowym w Białymstoku nie jest jeszcze znany.

Sprawą zajmują się mec. Jerzy Kwaśniewski i mec. Bartosz Lewandowski.