Żyjemy coraz dłużej, ale czy lepiej?

Nasuwa się pytanie, które każdy powinien sobie zadać w wieku 30 czy 40 lat: czy mam plan na emeryturę? W związku z nim zrodził się pomysł na kolejne badania dotyczące postaw Polaków wobec ludzi starszych.

- Wynika z nich też, że Polacy w 87 proc. myślą bardzo pozytywnie o osobach starszych, że są potrzebne, są nosicielami tradycji, pomagają. Ci, którzy odpowiadali negatywnie mówili, że zabierają miejsca pracy młodym. Najciekawsze było to, że najbardziej negatywnie starość i starzenie postrzegały właśnie osoby starsze. To one nie widziały siebie jako ludzi, którzy mają prawo do własnych zainteresowań, do planowania przyszłości i marzeń. Uważały, że wszystko mają za sobą i nic ciekawego ich nie czeka - podkreśla dr Adamczyk.

Fałszywy okazał się stereotyp, że to młodzież jest negatywnie nastawiona do starszego pokolenia.

- Młodzi uważają, że na emeryturze trzeba być aktywnym. Oczywiście ta aktywność powinna się zgadzać z indywidualnymi potrzebami i możliwościami. Jeśli ktoś nie ma ochoty chodzić na zajęcia Uniwersytetu Trzeciego Wieku, to niech nie chodzi. Może komuś wystarczy chór parafialny czy grupa modlitewna. Ważne by było to coś, co sprawia, że ktoś wychodzi z domu, musi się ubrać, uczesać, umyć, ma znajomych, którzy są grupą wsparcia. Te czynności, szczególnie w późnym wieku, są trudne do wykonania, bo ludzie nie widzą sensu, by to robić. Kiedy chodzimy do pracy nie myślimy o tym czy się ubrać i umalować. Jest to dla nas oczywiste, a potem staje się to nieoczywiste, a przecież kobietami jesteśmy cały czas, mimo tego, że funkcje naszego organizmu się zmieniają - podkreśla socjolog.

Zwykle planujemy 25 lat życia naszych dzieci: żłobek, przedszkole, szkoła, studia, dobra praca, rodzina. Nie mamy jednak planu na ostatnie 20-30 lat naszego życia.

Żyjemy dłużej i wśród samych osób starszych - zgodnie z typologią Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) - można wyróżnić trzy zasadnicze etapy w starości. Osoby w wieku 60-75 lat - tzw. wczesną starość, 75-90 - czyli późną starość i 90+ i starsi - tzw. długowieczność. W naszym społeczeństwie zwiększa się grupa druga. To oczywiście sukces medycyny, jednak, to, że żyjemy dłużej nie znaczy, że żyjemy dłużej zdrowo. W województwie lubelskim nie mamy wystarczającej liczby oddziałów geriatrycznych czy paliatywnych. Nie ma ułatwionego dostępu osób starszych do rehabilitacji, która pomogłyby ich usprawnić. Brakuje domów pomocy społecznej, które oceniamy jako straszne miejsca.

- Jednak to niekoniecznie jest tak. Osoby starsze, samotne, które z różnych przyczyn nie mają bliskich „w zasięgu ręki”, bardzo chętnie korzystają z tej formy opieki, by nie być samotne. Około 65 roku życia wchodzimy w strefę cienia, kiedy coraz częściej spotykamy się na pogrzebach znajomych, a już po 70. roku proces ten jeszcze bardziej przyspiesza. Dawno pochowaliśmy rodziców, często rodzeństwo, przyjaciół, no i współmałżonka. Stajemy się osobami coraz bardziej samotnymi, dlatego dla wielu wybór domu pomocy społecznej to świadoma decyzja, by temu zaradzić - podkreśla dr Adamczyk. W niektórych lubelskich domach pomocy są listy oczekujących na miejsce. Średni czas oczekiwania to trzy lata, stąd też wzrasta zapotrzebowanie na opiekunów osób starszych. - Starzenie nie jest chorobą, jest to naturalny proces. Mamy tu jednak dwa zjawiska: starzenie naturalne, czyli proces następujący samoistnie z wiekiem, mówimy wówczas, że ktoś umarł ze starości. Jest także starzenie patologiczne, czyli związane z szeregiem chorób typu cukrzyca, nadciśnienie, otyłość, które są wynikiem wielu zaniedbań przez długi okres, a nie wynikiem starości. To, co włożymy do naszego życia teraz, wyjmiemy za lat 20 czy 30. Dlatego ważne jest, by nie tylko myśleć o finansowym zabezpieczeniu emerytury, co dzieje się coraz częściej, ale też świadomie inwestować w swoje zdrowie i zaplanować, jakie pragnienia chciałoby się spełnić, kiedy już zostaniemy wolni od obowiązków zawodowych - podkreślają naukowcy