KOC rodzi się w bólach

Od lipca wchodzi w życie pilotażowy program opieki nad kobietą w ciąży i jej dzieckiem: KOC, czyli koordynowana opieka nad ciężarną. Proponowane zmiany mają służyć matce i dziecku. Kobieta ma otrzymywać profesjonalną opiekę w jednej, konkretnej placówce. Spora część środowiska medycznego, głównie lekarze, popiera KOC. Przeciwne są natomiast położne. Twierdzą, że proponowane rozwiązania ładnie wyglądają na papierze, w praktyce natomiast – po pierwsze – uderzą w zawód położnej i sprowadzą ją do roli „pomocnika lekarza”, a po drugie – ubezwłasnowolnią rodzącą kobietę, która nie będzie miała nawet możliwości wyboru położnej.

Dodatkowo trwają prace nad nowelizacją ustawy o podstawowej opiece zdrowotnej (POZ). To również budzi niepokój położnych, które obawiają się obniżenia jakości opieki nad rodzącymi oraz pogorszenia warunków swojej pracy. Kobiety, słuchając obu stron, czują się coraz bardziej zagubione.

Obawy położnych

– Celem wprowadzenia KOC jest zapewnienie skoordynowanej opieki obejmującej porady specjalistyczne, przed– i poporodową opiekę położnej, poród, a w przypadku wskazań medycznych także leczenie szpitalne – mówi Sylwia Wądrzyk, p.o. rzecznik prasowy Narodowego Funduszu Zdrowia. 

Brzmi bardzo dobrze, biorąc pod uwagę doświadczenia wielu kobiet, które muszą biegać między placówkami w poszukiwaniu właściwej i szerokiej opieki. Dlaczego zatem położne protestują?

– Przecież istnieją już określone zasady współpracy pomiędzy placówkami. Wystarczy tylko ich działanie usprawnić. Błędy w funkcjonowaniu aktualnego systemu opieki okołoporodowej spowodowane są nieprawidłową realizacją kontraktów NFZ oraz nieprzestrzeganiem obowiązującego prawa – twierdzi Ewa Janiuk, wiceprezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych. – Jeśli proponowane rozwiązania wejdą w życie, to szpital zdecyduje, z kim podpisze umowę. Do tej pory to kobieta w ciąży wybierała sobie położną. Teraz, jeśli szpital nie podpisze umowy z położną, która do tej pory sprawowała opiekę nad ciężarną, to po porodzie zajmie się nią już ktoś inny. Podopieczne będą miały ograniczoną możliwość wyboru – jedynie pośród tych położnych i lekarzy, którzy są współrealizatorami KOC. W dodatku nowe rozwiązanie naruszy bezpieczeństwo samodzielnych położnych prowadzących swoje praktyki w ramach podstawowej opieki zdrowotnej.

Według E. Janiuk projekt KOC jest więc krokiem w tył w stosunku do światowego modelu opieki nad kobietą i jej dzieckiem. – Z danych NFZ i ankiet organizacji konsumenckich wynika, że statystycznie więcej świadczeń w opiece okołoporodowej wykonują położne, które nie pozostają w podległości służbowej wobec innych zawodów. Takie położne są także lepiej oceniane. W KOC istnieje zagrożenie obniżenia jakości świadczeń realizowanych przez położne, gdyż będziemy podporządkowane lekarzom – dodaje E. Janiuk.

Podobnego zdania jest Nikoleta Broda, położna z Warszawy. – W Polsce mamy dobry, sprawdzony już system opieki nad kobietą w ciąży, podczas porodu i połogu oraz nad jej dzieckiem. Oczywiście pod warunkiem realizacji przepisów prawa zawartych w odpowiednich aktach, takich jak np. tzw. standard opieki okołoporodowej z 2012 r.

Nikoleta Broda dodaje, że projekt KOC zakłada, iż położne ze szpitali pracujące w zespołach opieki skoordynowanej będą, niezależnie od możliwości i woli, zaangażowane do sprawowania opieki nad kobietą i dzieckiem w miejscu ich zamieszkania. – Tymczasem położne mają także swoje specjalizacje. Te z nich, które pracują w szpitalu, nie mają tak dużego doświadczenia w opiece domowej jak położna środowiskowa, sprawująca opiekę nad kobietą i dzieckiem w domu. Jak mają pogodzić swoje dyżury w szpitalu z wizytami domowymi? Dlaczego kobieta, która od lat znała swoją położną z placówki tuż obok domu, ma być teraz przekazywana pod opiekę zupełnie innej, obcej położnej? Należy jeszcze wziąć pod uwagę niedobór personelu w szpitalach – ostrzega N. Broda. – Istnieje realne ryzyko, że część kobiet zostanie pozbawiona opieki okołoporodowej.